Siekierka z Gorzyc
Siekierka z Gorzyc
Dzieje człowieka, którymi zajmuje się archeologia podzielone są na kilka długotrwałych epok, których nazwy pochodzą od podstawowego surowca służącego do wyrobu przedmiotów używanych w życiu codziennym – narzędzi, broni, ozdób. Najdłuższa i jednocześnie najstarsza z nich to epoka kamienia trwająca od zarania ludzkości do 3 tysiąclecia p.n.e. Po niej nastąpiła epoka brązu, kiedy to podstawowym, używanym surowcem był brąz – stop miedzi i cyny. Początkowo był nowinką technologiczną wyznaczającą wysoką pozycję społeczną czy majątkową jego właściciela, ale stopniowo się upowszechniał. Stosunkowo szybko dostrzeżono jego zalety w porównaniu ze stosowanym do tej pory kamieniem i krzemieniem. Najpierw wyrabiano z niego luksusowe ozdoby – bransolety, naramienniki, szpile i zapinki do spinania szat, następnie broń i wreszcie narzędzia codziennego użytku. Przykładem takiego zabytku znajdującego się w zbiorach muzealnych jest zdobiona siekierka z tulejką i uszkiem znaleziona w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku na polu w Gorzycach koło Żabna. Uszko miało walor użytkowy, służyło do przymocowania siekierki do zagiętego pod kątem prostym i wchodzącego w tulejkę trzonka. Na trzonki wybierano kawałki drewna, które w sposób naturalny były wygięte. Zabytek, który ma już 3 tysiące lat pokryty jest ciemnozieloną szlachetną patyną, chroniącą go przed korozją. Niezwykłość tego znaleziska polega na tym, że jest to siekierka typu węgierskiego – podobne formy występują na terenach Siedmiogrodu i Węgier, a w Polsce są importami. Można więc powiedzieć, że handel z terenami południowymi sięga odległej prahistorii. Nie bez znaczenia był tu zapewne fakt, że to właśnie na terenie Siedmiogrodu występują złoża miedzi, których w naszym kraju w pradziejach nie odkryto. Natomiast nie do końca jednoznaczna jest funkcja tych przedmiotów. Archeolodzy uważają, że pełniły one funkcję broni lub narzędzi w zależności od potrzeby i zaistniałej sytuacji i jak można przypuszczać w obu były równie skuteczne.
Barbara Szpunar
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Galeria
Galeria