Dackie naczynie z Łętowic
Dackie naczynie z Łętowic
Od roku 1984 w Łętowicach pod Tarnowem prowadzone był badania archeologiczne na cmentarzysku kultury przeworskiej, które powstało i było używane od 20 – 100 roku naszej ery.
W trakcie badań odkryto kilkadziesiąt grobów ciałopalnych, głównie popielnicowych.
Starożytni mieszkańcy Łętowic, podobnie jak my obecnie, wierzyli, że człowiek nie ginie wraz ze śmiercią, że istnieje dusza żyjąca w zaświatach. Palili swoich zmarłych na stosach wierząc, że w oczyszczającym ogniu stosu z doczesnej powłoki uwalnia się ludzka dusza. Aby jednak zabezpieczyć swemu krewnemu dostatnie życie w zaświatach wkładano mu do grobu liczne dary. Były to narzędzia: np. noże, nożyce, osełki oraz ozdoby: paciorki, zapinki do szat wykonane z brązu i żelaza. Kobietom wkładano do grobów igły i przęśliki do przędzenia wełny, mężczyźni dostawali broń: groty włóczni, miecze, tarcze, noże. Przepalone kości ze stosu były chowane w glinianych naczyniach-urnach.
Z opisywanego cmentarzyska, pochodzi bardzo rzadkie znalezisko, do niedawna jedyne w Polsce. Do jednego z grobów w charakterze daru, włożono okazały puchar na nóżce, wykonany z szarej gliny i toczony na kole. Już wstępne oględziny pozwoliły postawić hipotezę, że jest to przedmiot obcy dla ludności kultury przeworskiej (nie znano koła, naczynia lepiono ręcznie).
Poszukiwania miejsca powstania podobnych pucharów doprowadziły do terenów Rumunii zamieszkałych w owym czasie przez Daków. Dakowie w I w p.n.e. stworzyli silne państwo, pierwszym wielkim władcą Daków był król Burebista, żyjący w czasach współczesnych Juliuszowi Cezarowi. W pierwszym stuleciu naszej ery państwo Daków było na tyle silne, że zagrożeni wzrostem jego potęgi Rzymianie postanowili je zniszczyć. Cesarz Trajan podbił Dację i zamienił ją w prowincję rzymską.
Część tzw. Wolnych Daków uciekła przed najeźdźcą, być może na teren ziem polskich. Puchar z Łętowic jest dowodem na kontakty ludów zamieszkujących dolinę Dunajca z terenami obecnej Rumunii.
Andrzej Szpunar
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Galeria
Galeria