Topory późnośredniowieczne z Ostrowa i Komorowa

Topory późnośredniowieczne z Ostrowa i Komorowa

W latach 50-tych XX wieku podczas wydobywania żwiru z koryta Dunajca w rejonie Ostrowa i sąsiedniego Komorowa natrafiono na liczne przedmioty żelazne. Zakład Eksploatacji Kruszywa przekazał zabytki do zbiorów Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Pozyskane przedmioty poddane zostały konserwacji, ustalono także ich chronologię. Okazało się, że wszystkie pochodzą z okresu późnego średniowiecza i czasów nowożytnych. Późniejsze analizy potwierdziły takie datowanie. Wyjątek stanowił jeden miecz, który ku zaskoczeniu i radości muzealników okazał się być starszy prawie tysiąc lat. W skład pozyskanego zbioru wchodziły zarówno narzędzia jak i broń m.in. widły, miecze, groty oszczepów, kopaczki, a także 6 toporów, których chronologia zamyka się w okresie od 2 poł. XIII w. do XV w. Topory te używane były zapewne zarówno w gospodarstwie jak i stanowiły broń wykorzystywaną w walce. Określenie jednoznacznej funkcji jest w większości przypadków niemożliwe. Jeden z okazów z Ostrowa posiada asymetryczne ostrze a na nim otwór o kształcie zbliżonym do trójlistnej koniczyny oraz zdobienie w postaci wielopłatkowych kwiatków, a przy osadzie trzonka dwie punce w formie liter A. Interesującym elementem jest pocięty w rodzaj szachownicy obuch. Asymetryczne ostrze oraz otwór do wyciągania gwoździ mogłyby przemawiać za tym , że był to topór ciesielski. Z drugiej strony zdobiony obuch wykluczał możliwość użycia go jako narzędzia do wbijania gwoździ. W literaturze przedmiotu okaz ten funkcjonuje jako rodzaj ciupagi stanowiącej w razie potrzeby groźną broń. Zabytki znalezione w Dunajcu potwierdzają istnienie w okresie średniowiecza w dolinie rzeki szlaku zarówno handlowego jak i bojowego. Nie jest wykluczone, że istniał w rejonie Komorowa i Ostrowa bród ułatwiający przeprawę przez rzekę. W czasie bitwy pod Grunwaldem wojska polskie zablokowały ów trakt w obawie przed interwencją wojsk Zygmunta Luksemburczyka. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że znalezione przedmioty powiązane były właśnie z tym szlakiem.

Agnieszka Kukułka
Muzeum Okręgowe w Tarnowie

Zamknij

Galeria

Topór z Komorowa

Topór z Ostrowa