Przywilej Jana Zapolyi wydany 29 września 1528 roku

Przywilej Jana Zapolyi wydany 29 września 1528 roku

Dokument wydany został z wdzięczności za serdeczną gościnność doznaną ze strony hetmana Jana Tarnowskiego i tarnowian. Jan król Węgier, Dalmacji, Kroacji, margrabia morawski, łużycki, książę obojga Śląsków w zamian za gościnność udzieloną przez Jana hrabiego na Tarnowie, wojewodę ruskiego, zwalnia kupców tarnowskich z węgierskich opłat celnych, nadaje miastu Tarnowowi pięćset złotych węgierskich dochodu rocznego, z ceł handlowych, płaconych dotychczas przez mieszczan tarnowskich w Koszycach i innych węgierskich komorach celnych.

Kim był Jan Zapolya i skąd pobyt jego w Tarnowie, jak widać, wspominany ciepło i serdecznie? Blisko związany z polską rodziną królewską. Zrazu szwagier króla polskiego Zygmunta, do 1515 roku, następnie jego zięć od roku 1539.
29 sierpnia 1526 roku wojska tureckie Sulejmana I rozbiły armię węgierską dowodzoną przez Ludwika II Jagiellończyka pod Mohaczem. Sam król poległ, a Węgry stanęły wobec konieczności obrania nowego przywódcy. Nieuchronna stała się konfrontacja dwóch obozów. Pierwszy, szlachecki obrał swym królem Jana Zapolye i koronował go 10.XI.1526 roku. Drugi, magnacki, powołując się na układy sukcesyjne Jagiellonów i Habsburgów, uchwałą sejmu w Preszburgu (dzisiejsza Bratysława), 16.XII, ogłosił królem arcyksięcia Ferdynanda. Konsekwencją dwóch, niezależnych od siebie elekcji była eskalacja konfliktu, który mimo mediacji polskiego króla w 1527 roku wybuchł zbrojnie. Ułożył się on nieszczęśliwie dla Zapolyi. Pokonany został 25.IX.1527 roku pod Tokajem, następnie 6.III.1528 roku pod Szina, opodal Koszyc. Postanowił zatem Zapolya uchodzić do Polski. Schronił się na początku w niewielkim zamku Kamieniec koło Krosna, następnie skorzystał z zaproszenia, hetmana Jana Tarnowskiego, przybywając do Tarnowa.
Miasto od kwietnia do września 1528 roku stał się, pod patronatem Bony, ośrodkiem silnej aktywności politycznej na który zwrócone były oczy niemalże całej ówczesnej Europy.

Janusz Kozioł
Dział Historyczny MOT

Zamknij

Galeria

Przywilej Jana Zapolyi