Plakat do filmu Ulica graniczna

Plakat do filmu „Ulica graniczna” w reż. Aleksandra Forda, Eryk Lipiński, 1957 r.

W bogatej kolekcji plakatu filmowego, zajmującego znaczną część zbioru plakatów zgromadzonych w tarnowskim muzeum, na szczególną uwagę zasługuje plakat autorstwa Eryka Lipińskiego do filmu polskiego, w reżyserii Aleksandra Forda z 1948 roku pt.: ”ULICA GRANICZNA”. Ten wybitny film zaliczany jest do klasyki filmu polskiego, opowiada o zagładzie warszawskiego getta. Przedstawia losy gromadki warszawskich dzieci – polskich i żydowskich – na tle dramatycznych wojennych wydarzeń. Film został nagrodzony na festiwalu w Wenecji w 1948 roku złotym medalem. Ponieważ getto zostało przez okupanta zrównane z ziemią, poszczególne ceny do tego filmu realizowane były w naturalnej scenerii, w ulicznych kanałach, oraz w specjalnie wykonywanych dekoracjach.
Plakat widoczny na zdjęciu został wydrukowany w roku 1957, jest wznowieniem oryginału z roku 1948, posiada wymiary: 58.5 x 84 cm. Od oryginału różni się tylko wielkością, jest nieco mniejszy. Plakat graficznie i kolorystycznie oddaje treść filmu. Czarne ruiny na czerwonym tle, poniżej kocie łby symbolizują tragizm narodu żydowskiego, natomiast dwie dłonie, wyciągnięte jedna do drugiej, nadzieję na pomoc, na lepsze jutro. Poza tym prosta, pogrubiona czcionka, w tytule filmu, mówi nam, że jest to film o tematyce wojennej. Dzisiaj ten plakat należy do niezwykle rzadkich i cennych egzemplarzy na międzynarodowym rynku plakatów aukcyjnych.

Eryk Lipiński (1908 – 1991), znakomity karykaturzysta, satyryk, dziennikarz, grafik, autor plakatów i ilustracji książkowych, tekstów kabaretowych i felietonów, książek o historii karykatury i rysunku satyrycznego, kolekcjoner, twórca Muzeum Karykatury w Warszawie. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie w dziedzinie malarstwa, grafiki użytkowej i scenografii. Pierwszą nagrodę w dziedzinie plakatu zdobył w wieku 6 lat. Była to praca na konkurs moskiewski dotyczący sytuacji poborowych polskich, walczących przeciwko sobie w armiach zaborczych. Plakatowa twórczość Lipińskiego zaowocowała wieloma nagrodami i wyróżnieniami, zdobytymi z udział w konkursach i wystawach zarówno w kraju, jak i za granicą.

Bożena Szczupak
Muzeum Okręgowe w Tarnowie