Garnitur kominkowy pięciu waz dekoracyjnych, Josiah Wedgwood

Garnitur kominkowy pięciu waz dekoracyjnych, Josiah Wedgwood, Anglia, koniec XVIII w., kamionka jaspisowa

Pięć wazonów – amfor, na kwadratowych plintach, o owalnych brzuścach, ze szlakiem figuralnych reliefów pośrodku, oraz ze szlakami ornamentalnymi, przy krawędziach i podstawach.
Wykonane z jasnoniebieskiej kamionki jaspisowej, z białymi reliefami. Wazon środkowy (35,2 cm), z reliefem „Apollo i Muzy” (wg Johna Flaxmana syna), dwa średnie (27 cm), ze reliefami: „Ciuciubabka” (wg Johna Flaxmana) i „Zajęcia domowe”(wg Lady Elizabeth Templetown), oraz najmniejsze (23 cm) ze scenami: „Charlotta u grobu Werthera” i „Miłość frywolna” (wg Lady Elizabeth Templetown), są bardzo interesującym przykładem zestawu dekoracyjnego, składającego się zwykle z sześciu lub pięciu elementów. Wykonane zostały w Anglii, w manufakturze Josiaha Wedwooda. Wraz z kilkoma innymi wyrobami tej firmy, prezentowane są na wystawie stałej w tarnowskim Ratuszu.
Wysokiej klasy materiał, kształt naczyń nawiązujący do waz greckich, zastosowane formy graficzne, relief odciskany w formie, stanowią ciekawy przykład tego typu przedmiotów. W zbiorach polskich stanowią rzadkość, także ze względu na ilość zachowanych naczyń.
Te delikatne kremowe fajanse i barwne kamionki jaspisowe, pod koniec XVIII wieku cieszyły się wielką popularnością i świadczyły zarówno o zamożności jak i wysokim smaku artystycznym zamawiającego. Stanowiły odzwierciedlenie mody, klasycyzmu obecnego w dekoracji i urządzaniu wnętrz, obowiązujących w kręgach arystokracji, także polskiej. Prawdopodobnie zostały zakupione przez Hieronima Sanguszkę wraz dwiema plakietami ze scenami z Bachanaliów, w trakcie jego rozlicznych podróży zagranicznych.
Na przełomie XVIII i XIX wieku polscy odbiorcy najchętniej zamawiali plakiety z pocztem postaci, wizerunkami sławnych Polaków, także plakiety meblowe, meble z plakietami Wedwooda, oraz wyroby galanteryjne imitujące kamee i biżuterię.
Produkcję wzorowaną na „angielskim „ fajansie, podjęły na początku XIX wieku manufaktury w Horodnicy, Tomaszowie Lubelskim, a także wytwórnie porcelany w Korcu i Ćmielowie. Także w późniejszym okresie tego typu wyroby dekoracyjnie cieszyły się dużą popularnością.

Barbara Bułdys
Muzeum Okręgowe w Tarnowie