Cmentarzysko ciałopalne w Łętowicach, gm. Wierzchosławice, pow. Tarnowski, woj. Małopolskie

W 1979 roku mieszkaniec wsi Łętowice Józef Adamus w trakcie prac budowlanych na terenie swojej posesji odkrył w ziemi naczynia gliniane, popioły i przedmioty metalowe. Znaleziska te przekazał do Muzeum w Tarnowie. Analiza przedmiotów przekazanych z Łętowic wykazała, że całość znaleziska pochodzi z ciałopalnego cmentarzyska z początków naszej ery.
Od 1984 do 1988 roku w Łętowicach prowadzone były ratownicze badania archeologiczne. W ich trakcie odkryto 33 obiekty archeologiczne, w tym 22 groby ciałopalne, oraz kilka śladów po ogniskach i jamach starożytnych.
W roku 2005 w trakcie prac ziemnych związanych z budową kanalizacji zniszczeniu uległy kolejne odkryte tam groby. Zabytki z nich przekazane zastały do Muzeum Okręgowego w Tarnowie.
Cmentarzysko jest jednym z nielicznych tego typu stanowisk w dolinie Dunajca. Odkryty na nim m.in. grób z naczyniami sprowadzonymi z kręgu tzw. kultury dackiej (teren obecnej Rumunii) jest do dziś sensacją archeologiczną, podobnie jak znaleziska związane z kręgiem ludów celtyckich, bądź naczynia z kręgu kultury jastorfskiej. Niszczenie kolejnych grobów stworzyło konieczność podjęcia badań ratowniczych.
W trakcie badań 2006 roku odkryto 6 grobów ciałopalnych, w tym 5 popielnicowych i 1 jamowy. Przebadano przestrzeń między domami i na podwórkach a więc te miejsca gdzie bieżąca działalność mieszkających tam ludzi mogła doprowadzić do zniszczenia kolejnych zespołów grobowych. Nieoczekiwanym wynikiem tego sezonu badawczego była informacja o znaleziskach grobu kilka domów na północ od miejsca badań. Tu odkryto częściowo zniszczony przez wykopy kanalizacyjne grób. Odkrycie to oznacza że cmentarzysko jest kilka razy większe niż dotychczas sądzono. Pracami kierował mgr Andrzej Szpunar. Po zakończeniu wykopalisk zorganizowano niewielką, stałą wystawę w szkole podstawowej w Łętowicach, na której zaprezentowano ich wyniki.
Badania realizowane były w ramach zadania “Ratownicze badania archeologiczne na stanowiskach zagrożonych, inwentaryzacja zabytków archeologicznych w ramach programu AZP nas terenie województwa małopolskiego”
Zadanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach z Programu Operacyjnego “Dziedzictwo Kulturowe” priorytet 4 – Ochrona Zabytków Archeologicznych.

W ramach tego samego zadania realizowano badania w Gosławicach i Gwoźdźcu.