Braunschweig (tablica/wystawa)
Tło historyczne
Podobnie jak w innych niemieckich miastach także i w Brunszwiku znajdowało się getto dla Romów i Sinti z miasta. Mieściło się ono Veltenhof na północ od miasta (ok. 7 km). W marcu 1943 r. wysłano ich stamtąd do stację kolejową w Brunszwiku, skąd deportowano do KL Auschwitz-Birkenau. Przeżyło kilka osób.
Opis upamiętnienia
Kierując się w prawo od głównego wejścia do Ratusza w Brunszwiku (wejście od strony Platz der Deutschen Einheit), dotrzemy do ekspozycji tablic pamiątkowych we foyer budynku. Składają się na nią 24 podświetlone od tyłu tablice, ułożone w trzech rzędach, z których każda ściśle przylega do następnej. Po prawej stronie od ekspozycji znajduje się czarny panel, wysokością i szerokością wypełniający powierzchnię ściany pomiędzy kolumną przyścienną i jej głowicą a łukiem przy drzwiach. Za plecami mamy kolumny wspierające sklepienie.
Na czarnym panelu podana jest informacja w jęz. niemieckim, czego dotyczy ekspozycja tablic (zob. niżej).
Białe panele, tj. ekspozycja podświetlona od tyłu ciepłym światłem, podaje nazwiska Sintów z Brunszwika. Drugi panel od lewej w rzędzie środkowym przedstawia zarys twarzy kobiety. Jest on na tyle rozmyty, że nie jesteśmy pewni, czy istotnie jest ot Cyganka, czy fotografia przedstawia konkretną osobę… zresztą nie ma to pewnie większego znaczenia w zestawieniu z liczbą tylu nazwisk „bez twarzy”, ludzi, z których prawdopodobnie wszyscy zginęli.
Napisy
Czarny panel:
In den Jahren den nationalsozialistischen Herrschaft / wurden die Braunsweiger Sinti verfolgt. / Der Weg der Ausgrenzung und Entrechtung sollte in / die endgültige Vernichtung führen. // Wir Gedenken der Menschen, die von den National- / -sozialisten am 3. Märch 1943 in das Konzentrations- / -lager Auschwitz-Birkenau deportiert worden sind. / Nur wenige überlebten. // Wir Breunschweiger Bürger gedenken der Sinti. / Es waren unsere Nachbarn. Ihre Namen und Schick- / -sale werden wir in unserer Erinnerung bewahren. // Das Menschen nicht geachtet / (Jessaja 33,8). // Die Stadt Braunschweig
Tłum.
W latach rządów narodowych socjalistów cygańscy mieszkańcy Brunszwik doświadczali prześladowań. Droga wykluczenia i pozbawienia praw doprowadziła do ostatecznej zagłady.
Upamiętniamy ludzi, którzy przez Narodowych Socjalistów zostali deportowani do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau w dniu 3 marca 1943 r. Ocalało tylko kilka osób.
My, obywatele Brunszwika, upamiętniamy Sintów. Byli naszymi sąsiadami. Ich imiona i nazwiska zachowamy w naszej pamięci.
[Wróg] nie zważał na nikogo (Iz 33,8)*.
Miasto Brunszwik
* Dokładny cytat: Opustoszały drogi, / przechodniów zabrakło na ścieżkach. / Wróg zerwał układy, odrzucił świadków, / nie zważał na nikogo. (Iz 33,8), cyt. za: Biblia Tysiąclecia, wyd. różne.
Nazwiska
Nazwiska nie są ułożone alfabetycznie, pomiędzy nimi pojawiają się także odstępy, których tutaj nie kopiuję. Nazwiska wymieniam kolumnami, każda kolumna jest oddzielona wersem odstępu. Wszystkich nazwisk jest 121.
Eduard Weiss
Helmut Bruder
Alwine Dewis
Tite Dieselberg
Johannes Kümmel
Friedrich Kreutz
Hermann Weiss
Wilma Wagner
Maria Dikolic
Erika Diesenberg
Katharine Petermann
Helga Diesenberg
Robert Weiss
Otto Laubinger
Ursula Knöpfel
Walter Weiss
Johann Schmidt
Rosa Diesenberg
Anna Kümmel
Sonja Rose
[portret]
Rosa Weiss
Robert Laubinger
Jonni Kreutz
Frieda Anna Hoffmann
Gisela Horz
Annemarie Knöpfel
Hermann Laubinger
Margarete Weiss-Dieselberg
Heinrich Weiss
Waldfriede Krause
Waltraud Kressig
Anton Kreitz
Wendolin Rose
Anna Diesenberg
Eduard Kreutz
Berta Kreitz
Robert Diesenberg
Hermann Knöpfel
… Kreutz
Moninka Heilig-Laubinger
Willi Kreutz
Auguste Schmidt
Johann Wagner
Sophie Diesenberg
Renata Weiss-Reichel
Adolf Laubinger
Regina Kümmel
Ida Schmidt
Wilhelm Ritter
August Weiss
Gisela Kümmel
Agathe Laubinger
Eduard Diesenberg
Friedrich Diesenberg
Alwin Laubinger
Emilie Knöpfel
Barbara Weiss
Hugo Laubinger
Franziska Wagner
Weidemann Schmidt
Heinrich Kreitz
Peter Diesenberg
Johannes Weiss
Meta Reicher
Gertrud Launeburger
Ilonie Kreutz
Arnhold Petermann
Heinrich Diesenberg
Anita Reichel
Helene Reichel
Eduard Kreitz
Wilhelmine Laubinger
Lisa Weiss
Marie Schmidt
Anna K. Reinhardt
Johannes Kümmel
Brigitta Weiss
Robert Rose
Elisabeth Diesenberg
Johanna Lichtenberger
Erich Schmidt
Gustav Schmidt
Karl Kümmel
Rosa Diesenberg
Margarethe Schmidt
Grete Weiss
Ida Laubinger
Salvita Weiss
Christian Kreitz
Friedrich Schmitz
Edith Schubert
Hugo Schubert
Siegfried Trollman
Ar. Wagner
Albert Kümmel
Eduard Diesenberg
Karl Walter
Anna Weidemann
Renate Kümmel
Eduard Laubinger
Brigitt Weiss
Agnes Kreutz
Dorothea Schmidt
Johannes Laubinger
Christian Kümmel
Dora Weiss
Marie Schmidt
Eduard Diesenberg
Regina Reichel
Karl Diesenberg
Anna Ferum
Luise Kreitz
Erwin Lauenburger
Zinka Weiss
Hulda Kreutz
Ida Kreutz
Erna Bruder
Wilhelm Wiegand
Johann Fiker
Data odsłonięcia
17.10.2002
Artysta
Ohannes Tapyuli
Inicjator
Niedersächsischer Verbant Deutscher Sinti (Stowarzyszenia Niemieckich Sinti Dolnej Saksonii)
Adres
Budynek Stadt Braunschweig – foyer – po prawej stronie od wejścia. Platz der Deutschen Einheit 1, 38100 Braunschweig, Niemcy
Lokalizacja
52°15’51.2″N 10°31’31.0″E
52.264222, 10.525278
Materiały
http://braunschweig-spiegel.de/index.php/kultur/3333-70-jahre-deportation-der-braunschweiger-sinti
Galeria
