Hannover (tablica, Heisterbergallee)
Zob. też Hannover (tablica, Altwarmbüchener-Moorwaldweg)
Tło historyczne
1 kwietnia 1893 r. Alexander Moritz Simon założył przy dzisiejszej Heisterbergallee 10 (tj. w Ahlem) żydowską szkołę ogrodniczą (Gartenbauschule Ahlem). W czasie wojny od 30 czerwca 1942 r. do 8 kwietnia 1945 r. mieściło się tutaj więzienie gestapo, w którym w latach 1944-45 byli mordowani włoscy, polscy i radzieccy robotnicy przymusowi (mają tam swój pomnik). Ponad 2200 osób zostało stąd deportowanych do obozów koncentracyjnych. Więziono tu również ponad 250 Romów i Sinti z Hannover i najbliższej okolicy. Zostali oni deportowani do KL Auschwitz-Birkenau 29.02.1944 r. W 52. Rocznicę deportacji odsłonięto tablicę, poświęconą niemieckim Sintom. W 1995 r. utworzono także ekspozycję nazwisk ofiar więzienia Ahlem, wśród których znajdują się nazwiska cygańskie.
Opis upamiętnienia
Kierując się od tunelu z nazwiskami ofiar Ahlem do pomnika ofiar włoskich, polskich i radzieckich robotników przymusowych – mniej więcej w połowie drogi, obok wyznaczonej drewnianym torem ścieżki odnajdziemy wkopaną bezpośrednio w ziemię i otoczoną trawnikiem tablicę betonową, z wyrytym napisem pamiątkowym ku czci (Deutscher) Sinti w jęz. niemieckim.
Napisy
Niem.
HERR MEIN GOTT. BEI DIR SUCHE ICH / SCHUTZ! RETTE MICH VOR MEINE / VERFOLGERN, HILF MIR – SONST BEISSEN / SIE MIR WIE LÖWEN DIE KEHLE DURCH / UND NIEMAN KANN MICH IHNEN / ENTREISSEN! // JEDE MENSCHENSEELE, DIE DAS BÖSE / UNS GERAUBT HAT. SOLL FÜR UNS, DEN // NIEDERS. [Niedersächsischer] VERBANT DEUTSCHER SINTI / UNVERGESSLICH SEIN. / DURCH GOTTES GNADEN.
Tłum.
Panie, Boże mój, do Ciebie się uciekam; wybaw mnie i uwolnij od wszystkich prześladowców, by kto – jak lew – mnie nie porwał i nie rozszarpał, gdy zabraknie wybawcy*.
Każda ludzka dusza, którą ukradło nam zło, będzie dla nas, Stowarzyszenia Niemieckich Sinti Dolnej Saksonii, niezapomnianą. Dzięki Bożej łasce.
*Ps 7, 2-3, cyt. Za: Biblia Tysiąclecia, wyd. różne.
Data odsłonięcia
29.02.1996
Artysta
Dieter Gerhard (kamieniarz)
Inicjator
Niedersächsischer Verbant Deutscher Sinti (Stowarzyszenia Niemieckich Sinti Dolnej Saksonii)
Adres
Memorial Ahlem-Mahn- und Gedenkstätte Ahlem (Heisterbergallee 10), 30453 Hannover-Ahlem
– skrzyżowanie z Wunstorfer Landstrasse
Lokalizacja
Tablica Sinti:
52°22’40.3″N 9°40’16.2″E
52.377861, 9.671167
Materiały
Puvogel, Ulrike/Stankowski, Martin: Gedenkstätten für die Opfer des Nationalsozialismus. Eine Dokumentation, 2., überarb. und erw. Auflg., Band I, Bonn 1995, S. 414-415.
Galeria
Tablica:
Szkoła:
