Kragujevac (muzeum)

Tło historyczne

Generalny komendant Serbii, Franz Böhme, w ramach zarządzenia niemieckiego ogłosił 10.10.1941 r., że każdy cywil zostanie „ukarany” za atak na niemieckich żołnierzy. Odtąd za zabicie jednego Niemca – miało zostać zabitych 100 cywili, za zranienie – 50. W połowie października 1941 r. jednostki partyzantów zaatakowały niemiecki batalion, stacjonujący w pobliżu Kragujevac. Zabili wówczas 10 żołnierzy i ranili kolejnych 26. Aby sprostać rozkazowi Böhme, by zabić 2300 cywili, żołnierze Wehrmachtu zaczęli aresztowania serbskich mężczyzn. Włamali się także do szkół i pojmali uczniów i nauczycieli. Ok. 3000 aresztowanych zebrano na dziedzińcu koszar. Rankiem 21 października Niemcy zaczęli strzelać do chłopców i mężczyzn na obrzeżach miasta i zatrzymali się dopiero, kiedy liczba ofiar sięgnęła 2300. Zamordowano wówczas ok. 2000 mieszkańców Kragujevac i ok. 200 Romów. Wśród ofiar było wielu chłopców między 12 a 18 rokiem życia.

Na terenie kompleksu memorialnego ‘Kragujewacki Październik’ („Kragujevački Oktobar”) mieści się także „Muzeum 12 lutego” (Музеј „21. октобар”), albowiem właśnie 12.02.1942 r. miała miejsce masowa ucieczka więźniów z obozu koncentracyjnego Crveni Krst. Ze 147 więźniów, którzy próbowali uciekać – 105 udało się, jednak aż 82 z nich zmarło podczas drogi. W reakcji na to wydarzenie Niemcy dokonali masowej egzekucji i w tym samym miesiącu, na wzgórzu Bubanj. Zginęli wówczas wszyscy Żydzi i wielu Romów.

Opis upamiętnienia

Na stałej wystawie znajdują się fotografie mężczyzn i chłopców, którzy zginęli w Kragujevac. Nie są podpisani jako Romowie, ale z dużym prawdopodobieństwem można powiedzieć, że nimi są – sądząc po nazwiskach, zawodach lub funkcjach oraz typie antropologicznym.