Laval (pomnik)
Tło historyczne
Między 1940 a 1942 r. Cyganów z tego regionu internowano w dwóch obozach: Grez-en-Bouère i Montsûrs. Pomnik upamiętnia ich, jak również inne ofiary narodowego socjalizmu niemieckiego i okupanta.
Opis upamiętnienia
Przy głównym placu miasteczka, Place du 11 Novembre od strony Rue de Strasbourg – wydzielono i ogrodzono niezbyt wielki skwerek, nazwany Square Marechal Foch. Jest to teren, na którym zgromadzono kilka pomników, tworząc tym samym rodzaj Parku Pamięci.
Wchodząc główną furtką od strony parkingu ratuszowego – kierujmy się na lewo. Pod dużym drzewem surmii (catalpy) stoi pomnik w formie kamiennego, ponad dwumetrowego muru, łukowato opadającego po prawej stronie. Po prawej, mur ma wysokość 1,67 m, po lewej 2,10 m, a jego grubość to ok. 45 cm. Kamienie, które wykorzystano do jego budowy pochodzą z kamieniołomu Montsûrs, w którym pracowali także Cyganie.
Na murze umieszczono 3 tablice z białego marmuru. Posiadają one napisy w języku francuskim, wypiaskowane i pokryte złotą farbą. Do zapisu na dwóch górnych użyto prostej czcionki bezszeryfowej i kapitalików, na dolnej tablicy zastosowano typ podstawowy w kroju Times New Roman lub podobnym. Dolna tablica upamiętnia tylko Żydów, aresztowanych w okr. Mayenne i deportowanych do KL Auschwitz. Z kolei inskrypcje z górnych tablic (lewa ogólna, prawa wymienia także Cyganów) cytujemy poniżej.
O ile tablica z lewej strony posiada uniwersalny tekst, który umieszczany był w większości miejscowości na terenie Francji dla upamiętnienia ofiar II wojny światowej, o tyle dwie pozostałe tablice są już wynikiem miejscowej pamięci o ofiarach. Tablica „uniwersalna” i cygańska zostały umieszczone na pomniku od razu w 1993 r., tablica żydowska została dołożona w 2010 r., staraniem Abrahama Friedmana, ocalałego z KL Auschwitz.
Przy pomniku odbywają się ceremonie memorialne w pierwszą niedzielę lipca po Święcie Narodowym (14 lipca Rocznica Zburzenia Bastylii), kwiaty kładzie się także w ostatnią niedzielę kwietnia, w Dniu Pamięci Deportowanych.
Napisy
- Lewa, jęz. fr.
La République Françaice / en hommage aux victimes / des persecutions racistes et antisémites / et des crimes contre l’humanité / commis sous l’autorité de fait / dite “Gouvernement de l’Etat Française” // (1940 – 1944) / N’oublions Jamais.
Tłum.
Republika Francuska w hołdzie ofiarom prześladowań i antysemityzmu oraz zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionymi za czasów władzy tzw. „Rządu Państwa Francuskiego” w latach 1940-44. Nigdy nie zapomnimy.
- Prawa, jęz. fr.
Souvenons – nous des Hommes / Femmes, Enfants tsiganes / victims d’une détention arbitraire / de novembre 1940 a fevrier 1942 / dans les camps d’internement / de Grez-en-Bouere et Montsûrs.
Tłum.
Pamiętajmy o mężczyznach, kobietach, dzieciach cygańskich, ofiarach przymusowych zatrzymań od listopada 1940 do lutego 1942 r. w obozach internowania w Grez-en-Bouere i Montsûrs.
Data odsłonięcia
18.07.1993
Artysta
Pracownicy techniczni urzędu miasta
Inicjator
Miasto Laval
Adres
Square Marechal Foch – ogrodzony skwer z pomnikami, okolice 10 Rue de Strasbourg, 53000 Laval, Francja
Lokalizacja
48°04’17.1″N 0°46’20.6″W
Materiały
http://pierresdememoire.fr/?page_id=933
Wszystkie nazwiska internowanych francuskich Cyganów: http://memorialdesnomadesdefrance.fr/
Galeria
