Norderstedt (głaz)
Zob. też Hannover (tablica, Altwarmbüchener-Moorwaldweg)
Tło historyczne
Pierwszy obóz koncentracyjny w Hamburgu leżał na północnych granicach miasta w Wittmoor, w pobliżu ówczesnej gminy Glashütte (od 1970 Norderstedt). Jak wskazuje nazwa („moor”) – mieścił się tam zakład przetwórstwa torfu. Już 31 marca 1933 r. do obozu przywieziono pierwszych więźniów, którzy zostali osadzeni w warsztatach otoczonych kolczastym drutem. Kilka miesięcy później obóz ewakuowano do Fuhlsbüttel, gdyż przełożeni uznali że prowadzenie firmy w Wittmoor jest nieopłacalne.
W samym obozie Wittmoor warunki były podobno znośne, a terror, charakterystyczny dla obozów koncentracyjnych, zupełnie nie występował. Jednak obóz, który stosunkowo szybko zamknięto – był dla wielu początkiem drogi przez cierpienie do – śmierci. Kamień pamięci w miejscu KL Wittmoor odsłonięto jesienią 1986 roku. Aktualne upamiętnienie – kamień z tablicą, na której umieszczono cytat z przemówienia prezydenta Richarda von Weizsäckera (z 8.05.1985) znajduje się w tym miejscu od 1988 r.
Opis upamiętnienia
Początkowo w miejscu pamięci Wittmoor znajdował się kamień z inskrypcją. Przez kolejne lata zagospodarowano także teren, tworząc „przystanek” na trasie rowerowo-turystycznej, miejsce spokojne, pełne zadumy, ale wyposażone w ławki, na których można usiąść i odpocząć.
Otoczenie kamienia pamięci to rabata z kwiatami, wzmocniona kamiennym murkiem; do pomnika prowadzi kamienny, brukowany chodniczek z granitowej kostki. Cały zaś plac – miejsce pamięci – jest zadbany i wysypany rozdrobnionymi ścinkami drzew i kory.
Po lewej stronie kamienia znajduje się tablica informacyjna, wyłącznie w jęz. niemieckim, zatytułowana: „KZ Wittmoor – Gedenken an die Opfer”, przedstawiająca historię tego obozu.
Miejsce to, znajdujące się na ścieżce turystycznej, jest oznakowane „Gedenkstatte KZ Wittmoor”.
Napisy
Niem.
Wir gedenken der 6 Millionen Juden, die in deutschen Konzentrationslagern ermordet wurden, der Opfer des Widerstandes, der ermordeten Sinti und Roma, der getöteten Homosexuellen, der umgebrachten Geisteskranken, der Menschen, die um ihrer religiösen oder politischen Überzeugung willen sterben mussten. // Bundespräsident Richard von Weizsäcker am 8.5.1985 // In Erinnerung an das Lager Wittmoor
Tłum.
Dla upamiętnienia 6 milionów Żydów, zamordowanych w niemieckich obozach koncentracyjnych, ofiar oporu, zamordowanych Sintów i Romów, homoseksualistów, chorych psychicznie, ludzi, którzy musieli zginąć za własne przekonania – polityczne i religijne. – Prezydent Niemiec, Richard von Weizsäcker, dnia 8.05.1985. Na pamiątkę obozu Wittmoor.
Data odsłonięcia
29.05.1988
Adres
KZ-Gedenkstätte Wittmoor in Norderstedt, Am Wittmoor, 22851 Norderstedt, Niemcy
Lokalizacja
53°41’30.3″N 10°03’35.7″E
53.691750, 10.059917
Materiały
Puvogel, Ulrike/Stankowski, Martin: Gedenkstätten für die Opfer des Nationalsozialismus. Eine Dokumentation, 2. überarb. und erw. Auflg., Band I, Bonn 1995, S. 760-761.
http://gedenkorte.sintiundroma.de/index.php?ortID=129
Galeria
