Wien (park)
Tło historyczne
W miejscu dzisiejszego Placu Belgrad, w którego centralnej części znajduje się Barankapark, znajdowały się Łąki Hellera, miejsce odpoczynku Cyganów w drodze na południe. W tym miejscu pochwycono ok. 200 os. grupę austriackich Romów, których przez jakiś czas więziono, a następnie deportowano do obozów koncentracyjnych.
Staraniem Stowarzyszenia Kultura 10, Austriackiej Rady Mniejszości Romskiej oraz Mongo Stojki, wnuka jednaj z ofiar park na Placu Belgrad nazwano imieniem Barankaplatz (Baranka była babką Mongo Stojki i została aresztowana na Hellerwiese), a w parku postawiono pomnik z brązu (rzeźbę?) oraz zasadzono czerwony kasztanowiec, jako znak pamięci o ofiarach spośród Lowarów, Romów i Sintów.
Opis upamiętnienia
Na betonowym postumencie umieszczone są dwie brązowe tablice, pozioma i pionowa, z napisami. Uzupełnieniem jest pamiątkowy czerwony kasztan, zasadzony obok pomnika.
Pierwotnie być może znajdowała się tam również rzeźba z brązu (?), autorstwa Prof. Huberta Wilfana (o ile nie jest nią sam pomnik i brązowe płyty).
Pomnik wielokrotnie był niszczony przez wandali, aktualny napis różni się od dwóch wcześniejszych. Poniżej cytujemy wszystkie trzy.
Napisy
-
Seit vielen Jahrzehnten haben hier auf diesem Platz österreichische Roma (Lovara) ihren Hauptrastplatz gehabt. Es standen hier Wohnwägen mit Kindern, Frauen und Männern, ca. 200 Personen. Im Jahre 1941 wurde dieser Platz von der Gestapo mit „Spanischen Reitern” (Eisenspieße) eingezäunt. Eines Tages, im Jahr 1942 war das Ghetto leer, alle Roma wurden von der Gestapo in Konzentrationslager verschleppt, wo sie alle vernichtet wurden. 500.000 Roma und Sinti wurden aus verschiedenen Ländern in dieser Zeit in den KZs (Großteil Auschwitz) umgebracht, nur wenige überlebten. A ME GINDINAS PRE DU ME. Wir werden sie nie vergessen
-
Tablica 2004: Vor fünf Jahren wurde auf der „Hellerwiese”, zur Erinnerung an die im Jahre 1941 von dort weg verschleppten Sinti, Roma und Lovara-Familien in die Konzentrationslager der Nationalsozialisten, ein roter Kastanienbaum gepflanzt. Die Erinnerungstafel, neben dem Baum errichtet, wurde zerstört. Wir beugen uns dieser Gewalt nicht!
-
Aktualna tablica, od 2005: „Jahrzehnte hindurch diente die „Hellerwiese” / den Lovara, Roma und Sinti als / hauptrastplatz auf ihrem weg in den süden. / Im jahr 1941 wurden alle familien, Kinder, / Frauen und Männer von diesem Platz weg / von den nationalsozialisten deportiert. / Ihre spuren verlieren sich im gas… // Favoriten setzt den Lovara, Roma und Sinti mit / dieser roten kastanie ein zeichen der erinnerung // A ME GINDINAS PRE DU ME. / Wir werden sie nie vergessen!
(Łąki Heller służyły przez wiele lat jako miejsce postoju dla Lowarów, Romów i Sintów, podczas ich podróży na południe. W roku 1941 całe rodziny, dzieci, kobiety i mężczyźni, zostały deportowane przez narodowych socjalistów. Kres ich wędrówek był w komorze gazowej. Jako znak pamięci o Lowarach, Romach i Sinti stoi ten czerwony kasztan. A me gindinas pre du me (low.). Nigdy nie zapomnę!)
Data odsłonięcia
11.10.1999 (drzewo i tablica), 4.06.2004 (druga tablica), 4.06.2005 (kolejna tablica z brązu)
Artysta
Prof. Hubert Wilfan
Inicjator
Drzewo i tablica w 11999: Mongo Stojka (jeden z sześciu ocalałych z 200 Romów z Bright Meadow, tj. Łąk Hellera)
Tablica z brązu 2004: Kulturraum 10, Österreichischer Volksgruppenbeirat der Roma
Lokalizacja
48°10’28.2″N 16°21’38.1″E
Galeria
