Zakroczym (grób, pomnik, głaz)
Tło historyczne
8 października 1944 roku w lesie na Duchowiźnie koło Zakroczymia, pomiędzy Duchowizną na Henrysinem (dziś w granicach tego miasta) Niemcy rozstrzelali grupę około stu Romów, wśród których było sporo dzieci. Zostali oni pochowani w zbiorowej mogile, ale po niedługim czasie ciała wydobyto i spalono dla zatarcia śladów zbrodni. Znane są nazwiska niektórych pomordowanych (Stefan Zieliński lat 26 i Bronisław Majewski lat 32), wskazujące, że byli to Romowie z grupy Polska Roma. Prawdopodobnie brzemienie ich nazwisk zasugerowało niektórym historykom twierdzenie, że wśród ofiar znalazło się dwóch Polaków – nie-Romów.
Nieopodal znajduje się indywidualny grób pojedynczego Roma [inf. niesprawdzona].
Opis upamiętnienia
Po wojnie mogiłę ogrodzono i postawiono na niej krzyż z napisem: Grób Cyganów zamordowanych przez Niemców w 1944 r. W jesieni 2007 roku z inicjatywy burmistrza Zakroczymia oraz znanego artysty romskiego Don Wasyla odbyła się ceremonia odsłonięcia pomnika – głazu polnego, umieszczonego przy grobie, na którym został umieszczony napis.
Napisy
Krzyż:
Grób Cyganów zamordowanych przez Niemców w 1944 r.
Kamień:
W CIEMNYM LESIE / OSTATNI / KRZYK / ROMÓW…
Data odsłonięcia
2007
Inicjator
Henryk Ruszczyk (?) – Burmistrz Miasta Zakroczym oraz Don Wasyl
Adres
Las, Duchowizna, Zakroczym
Lokalizacja
52°26’39.4″N 20°34’54.1″E
Materiały
2007 fotoreportaż z odnowienia grobu i postawienia głazu – Zakroczym.pl
2013 reportaż z uroczystości 79. od zamordowania zakroczymskich Cyganów – Zakroczym.pl
Galeria
