Dreihausen (pomnik)

Tło historyczne

Agnes Blanke w młodości poznała troje Sintów pochodzących z Dreihausen. Już dwadzieścia lat przed zbudowaniem pomnika sugerowała, aby powstał on w Dreihausen i upamiętniał zamordowanych Cyganów z rodzin Steinbach, Kreutz i Winter. W 2007 r. w Szkole Powszechnej w Ebsdorfergrund zrealizowano projekt edukacyjny „Od Dreihausen do Auschwitz”, który zajmował się historią miejscowych Sintów oraz historią zagłady Cyganów. Zaowocowało to zainteresowaniem klas 10 – co doprowadziło do powstania pomnika we wsi.

Ogólnie projekt szkolny zaowocował powstaniem pomnik, wystawy planszowej, książki Mirco Mayerdinga oraz filmu, który można obejrzeć na stronie internetowej projektu: http://www.sintikinder-dreihausen.de/Film.html

Opis upamiętnienia

Pomnik umiejscowiony jest blisko kaplicy pogrzebowej w miejscowości Dreihausen. Niemal naprzeciwko pomnika cygańskiego znajduje się wejście na cmentarz oraz główny chodnik, który prowadzi do Pomnika ofiar I i II wojny światowej. Sądząc po liczbie nazwisk zabitych żołnierzy oraz grobów z tego okresu – w II wojnie światowej zginęła większość miejscowych mężczyzn w odpowiednim do walki wieku…

Pomnik dedykowany Cyganom mieści się poza cmentarzem, na trawniku nieopodal kaplicy. Jest to 18 bazaltowych kamieni, ułożonych niczym kolumny lub – idąca, nieco rozwleczona grupa ludzi. Miejscami idą w parach, miejscami pojedynczo, wszyscy jednak stanowią jedną społeczność. Kamienie symbolizują bowiem 18 Cyganów, którzy byli mieszkańcami wsi i pochodzili z trzech rodzin: Steinbach, Kreutz i Winter. Wszyscy oni zginęli w KL Auschwitz.

Kolumny różnią się od siebie wielkością, co odnosić się ma do różnego wieku zamordowanych. Przy poszczególnych kolumnach-osobach młodzież położyła kostki granitowe z wypisanymi na biało imionami. Kamienie ustawione są na wysypanym drobnymi, czarnymi kamyczkami i obramowanym ciemnymi, granitowymi kostkami prostokącie, który wygląda jak chodnik, ale może być jednocześnie zarysem baraku lub – zbiorowej mogiły.

Z przodu pomnika, na tym samym „chodniku”, na bazaltowym kilkucentymetrowym pulpicie przymurowano granitową tabliczkę z wypiaskowaną inskrypcją w języku niemieckim.

Napisy

Niem.

Am 23. März 1943 wurden 18 Männer, / Frauen und Kinder aus Dreihausen in das / Konzentrationslager Auschwitz deportiert / und dort fast alle ermordet. Mit ihnen fielen / über 500.000 europäische Sinti und Roma / dem nationalsozialistischen Völkermord / zum Opfer.

In Gedenken und Achtung von den / Ermordeten, / als Mahnung und Verpflichtung.

Tłum.

W dniu 23 marca 1943 r. 18 mężczyzn, kobiet i dzieci z Dreihausen wywieziono do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie prawie wszyscy zostali zamordowani. Wraz z nimi podczas narodowo socjalistycznego ludobójstwa zginęło ponad 500 000 europejskich Sinti i Romów.

Dla upamiętnienia i zwrócenia uwagi na tych, którzy zginęli, oraz jako przypomnienie i zobowiązanie.

Nazwiska

Steinbach, Kreutz, Winter

Data odsłonięcia

Pomnik: 18.06.2008

Płyta przed pomnikiem: 23.03.2009

Artysta

Alexander von Pazatka Lipinski

Inicjator

Verband Deutscher Sinti und Roma Landesverband Hessen e.V. (Niemieckie Stowarzyszenie Sinti i Romów – Hessen), Uczniowie dawnej klasy 10. Ze Szkoły Powszechnej w w Ebsdorfergrund wraz z nauczycielem: Mirko Meyerdingiem.