Hamburg (tablica, Lohseplatz)
Zob. też Hamburg (pomnik, Lohseplatz)
Zob. też Hamburg (wystawa, Lohseplatz)
Tło historyczne
Idea przesiedlenia wszystkich Cyganów z Hamburga do jednego zbiorowego obozu powstała już w 1937 r. Burmistrz okręgu Wandsbek, 4 listopada 1927 r. napisał: „Byłoby zasadne, aby zebrać rodziny cygańskie, żyjące w mieście i wokół Hamburga, do jednego osiedla, które powinno znajdować się jak najdalej od innych osiedli mieszkalnych”*. Tendencje te nasilały się na terenie całego kraju, zwłaszcza z upowszechnieniem badań rasowych instytutu Roberta Rittera oraz Instytutu Badań nad Higieną Rasy. W samym Hamburgu jednak rada miasta dopiero 22 września 1939 r zdecydowała o założeniu getta cygańskiego w dzielnicy Billstedt-Oiendorf, co zresztą i tak nie doszło do skutku, z powodu innych decyzji nadesłanych z Berlina.
27 kwietnia 1940 r. Himmler rozesłał po kraju (Hamburg, Bremen, Hannover, Dusseldorf, Kolonia, Frankfurt i Stuttgart) nakaz przesiedlenie Cyganów i pierwsza deportacja odbyła się 16 maja 1940 r. – z Hamburga. Kilkaset Romów i Sinti z Hamburga, zebranych w obozie Gestapo przy Nöldekestraße w Hamburgu, zostało przewiezionych – najpierw autobusami do magazynu owoców C nieopodal mostu Baaken w porcie hamburskim (dziś. Róg Kirchenpauerstraße i Baakenwerder), gdzie przez pięć dni czekali na dalszą podróż, a następnie – do Polski… Magazyn ten zresztą stał się centralnym obozem zbiorowym dla wszystkich Romów i Sinti z północnych Niemiec przed ich deportacją na wschód.
Lohseplatz w Hamburgu leży w nowo wybudowanej dzielnicy na terenie, gdzie Łaba przekształcona jest w sieć portowych kanałów – jest to tzw. HafenCity. Lohseplatz jest dzisiaj po trosze parkiem pamięci a po części parkiem rozrywki – i z jednej strony rozpoczyna się widokiem na ogromny budynek Das Spiegel, z drugiej zaś – na budynek Uniwersytetu Hamburskiego w HafenCity. Przed i w czasie wojny mieściła się tu stacja kolejowa Hannover, z której wyruszały transporty ludzi, kierowane do obozów koncentracyjnych i obozów śmierci. Współcześnie na placu i w jego najbliższej okolicy można znaleźć trzy formy upamiętnienia ofiar, ale i trawniki oraz plac zabaw – do wypoczynku.
Kilkaset metrów od Stacji Hannover mieścił się magazyn owoców C, w którym znajdował się obóz tranzytowy dla Romów i Sintów.
Ofiarom deportacji, z których nielicznym udało się ocaleć, poświęcono tablicę, pomnik oraz (tymczasową) wystawę planszową w kontenerze – docelowo ma się tam znaleźć centrum dokumentacji ze stałą ekspozycją.
Opis upamiętnienia
Tablica z malowanego proszkowo metalu (w kolorze czarnym) na konstrukcji z rurek o przekroju kwadratowym. Napis w jęz. niemieckim i angielskim.
* Zob. http://www.romahistory.com/
Napisy
Niem.
Lohseplatz / Hannoverscher Bahnhof // Zwischen 20.05.1940 und 14.02.1945 / verließen nachweisbar 20 Deportationszüge / den Hannoverschen Bahnhof am Loseplatz. / Mindestens 1264 Sinti und Roma und / 5848 Juden wurden in Ghettos, / Konzentrations- und Vernichtungslager / in Ost- und Mitteleuropa verbracht. / Fast 90% der Menschen wurden ermordet / oder gingen an den elenden / Lebensbedingungen zugrunde. // Über Proteste der Hamburger Bevölkerung / gegen die Deportation ist nichts bekannt.
Ang.
Between 20 May 1940 and 14 February 1945, there were 20 deportation trains run from Hannover Station, which was located at Lohseplatz. At least 1,264 Sinti ad Roma (“Gypsies”) and 5,848 Jews were deportated to gettos, concentration camps and extermination camps in Eastern and Central Europe. Nearly 90% of them were killed or died as a result of the inhuman conditions. There are no reports of any protest by the people of Hamburg.
Tłum.
Między 20.05.1940 a 14.02.1945 miało miejsce 20 deportacji pociągami ze Stacji Hannover w Hamburgu, która mieściła się na dzisiejszym Lohseplatz. Co najmniej 1 264 Sintów i Romów (Cyganów) oraz 5 848 Żydów zostało wywiezionych do gett, obozów koncentracyjnych i obozów zagłady w Europie Centralnej i Wschodniej. Blisko 90% z nich zostało zabitych lub zmarło z powodu nieludzkich warunków. Nie istnieją zapisy jakichkolwiek protestów ze strony mieszkańców Hamburga.
Data odsłonięcia
14.02.2005
Adres
Lohseplatz, 20457 Hamburg, Niemcy
Lokalizacja
53°32’37.1″N 10°00’15.8″E
53.543639, 10.004389
Materiały
Galeria
