Lohheide – Bergen-Belsen (tablica, mur)
Zob. też Lohheide – Bergen-Belsen (elementy wystawy)
Tło historyczne
Zob. Lohheide – Bergen-Belsen (obóz)
Budowa pomnika centralnego rozpoczęła się w 1947 r. i zakładała zbudowanie obelisku-komina oraz stojącego tuż przed nim muru z wyraźnymi, wychodzącymi poza płaszczyznę ściany inskrypcjami w różnych językach. Uniwersalnym napisem, który upamiętniać miał wszystkie ofiary obozu był język łaciński. Napis poświęcony Cyganom dodano dopiero w 1981 lub 1982 r., kiedy Niemcy uznały oficjalnie ludobójstwo Romów i Sinti za masową, „systemową” jak mówimy dzisiaj – zbrodnię narodowych socjalistów. Tablicę z brązu, osadzoną w chodniku pomiędzy murem a obeliskiem – dołożono w roku 1999. Warto zauważyć, że obie formy upamiętnienia posiadają napisy wyłącznie w języku niemieckim.
Opis upamiętnienia
Idąc główną trasą od wejścia do obozu, mijając polski krzyż, dochodzimy do pomnika centralnego w KL Bergen-Belsen, tj. charakterystycznego obelisku, mającego symbolizować komin krematorium. Po jego lewej stronie znajduje się mur z napisami w rozmaitych językach, m.in. niemieckim, hebrajskim, polskim, angielskim i in. Jeden z napisów (w jęz. niemieckim) wspomina Sintów.
Przed murem znajdują się cztery tablice odlane z brązu. Trzecia od lewej poświęcona jest kilku społecznościom, dość często zbieranych razem i upamiętnianych jako „inne grupy” lokowane przez Niemców w obozach koncentracyjnych. Zwłaszcza zanim te zbiorowości postanowiły budować jakąś część swojej tożsamości i solidarności na wątku systemowej i łączącej ich – Zagłady.
Na tablicy są zatem wymienieni kolejno: przeciwnicy polityczni narodowego socjalizmu, Żydzi, Sinti i Roma, świadkowie Jehowy, homoseksualiści, ofiary zniszczonego prawa, żołnierzy… Napis tylko w jęz. niemieckim.
*Jest to kolejne miejsce, w którym można zauważyć, jak przyjął się i ewoluował żydowski zwyczaj zostawiania kamieni na grobach bliskich oraz zwyczaj rzucania monet w miejscach historycznych i pamiątkowych. Na płycie memorialnej, poświęconej wymienionym społecznościom znaleźć można zarówno kamienie i monety, jak i inne drobiazgi, np. piórko (kostkę) gitarową, sznurkową bransoletkę czy inne „pamiątkowe gadżety”. Bez wątpienia zwyczaj pozostawiania czegoś drobnego i własnego jest ciekawszy od pozostawiania śladu w postaci zapisywania czy wręcz wydrapywania swoich inicjałów itp.
Napisy
- mur
Niem.
IN TIEFER TRAUER UND TIEFER EHRFURCHT / GEDENKEN WIR SINTI (ZIGEUNER) / DER OPFER UNSERES VOLKES // DURCH IHREN GEWALTSAMEN TOD / SIND SIE DEN LEBENDEN MACHNUNG / ZUM WIDERSTAND GEGEN DAS UNRECHT.
Tłum.
W głębokim smutku i czci upamiętniamy Sintów (Cyganów), ofiary naszego narodu. Przez ich gwałtowną śmierć stanowią żywy przykład, że musimy stawiać opór wobec zła.
- tablica
Niem.
WIR GEDENKEN DER MÄNNER, / FRAUEN UND KINDER AUS VIELEN LÄNDERN, / DIE IM KONZENTRATIONSLAGER BERGEN-BELSEN / GEFANGEN GEHALTEN UND UM IHR LEBEN / GEBRACHT WURDEN // POLITISCHE GEGNER / DES NATIONALSOZIALISMUS // JUDEN // SINTI UND ROMA // ZEUGEN JEHOVAS // HOMOSEXUELLE / OPFER DER ZERSTÖRUNG / DES RECHTS // WIR GEDENKEN / DER IM KRIEGSGEFANGENENLAGER / BERGEN-BELSEN UM IHR LEBEN GEBRACHTEN / SOLDATEN AUS DER SOWJETUNION / UND AUS ANDEREN STAATEN // 1999
Tłum.
Upamiętniamy mężczyzn, kobiety i dzieci z wielu krajów, którzy przyjechali, zostali zatrzymani i oddali swoje życie w obozie koncentracyjnym Bergen-Belsen. Upamiętniamy więźniów obozu jenieckiego Bergen-Belsen, żołnierzy ze Związku Radzieckiego oraz z innych krajów, którzy oddali tu swoje życie. 1999.
Data odsłonięcia
1982 – mur, 1999 – tablica z brązu
Inicjator
Miejsce Pamięci Bergen-Belsen
Adres
Bergen-Belsen Memorial (Gedenkstätte Bergen-Belsen), Anne-Frank-Platz, 29303 Lohheide, Niemcy
http://bergen-belsen.stiftung-ng.de
+49 5051 4759200
Lokalizacja
52°45’27.3″N 9°54’15.2″E
52.757583, 9.904222
Materiały
Puvogel, Ulrike / Stankowski, Martin: miejsca pamięci ofiar National Socialism. Dokumentacja, druga, poprawiona. i erw. Auflg., Tom I, Bonn 1995, str. 380-387.
http://bergen-belsen.stiftung-ng.de
Galeria
