Standardy Ochrony Małoletnich w Muzeum Ziemi Tarnowskiej
Załącznik nr do Zarządzenia wewnętrznego Dyrektora nr 34/2024 z dnia 13.08.2024 r.
Standardy Ochrony Małoletnich w Muzeum Ziemi Tarnowskiej
Działając na podstawie art. 7 Ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1606), Ustawy z maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (Dz.U. z 2023, poz. 1304) oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. Dyrektor Muzeum Ziemi Tarnowskiej z dniem 13 sierpnia 2024 r. wprowadza do stosowania w Muzeum Ziemi Tarnowskiej (dalej: Muzeum) Standardy Ochrony Małoletnich w Muzeum Ziemi Tarnowskiej (dalej: SOM), których naczelnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim, dbałość o ich dobro, uwzględnienie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie oraz uświadamianie pracowników i współpracowników Muzeum jak ważne jest podejmowanie działań mających na celu ochronę małoletnich przed krzywdzeniem. SOM określają procedury interwencji, działania profilaktyczne, edukacyjne, zasady zapobiegania krzywdzeniu małoletnich, a w sytuacji gdy do krzywdzenia doszło - określają zasady zmniejszania rozmiaru jego skutków poprzez prawidłową i efektywną pomoc małoletniemu oraz wskazują odpowiedzialność osób zatrudnionych w Muzeum za bezpieczeństwo małoletnich.
§ 1. Objaśnienia terminów
Ilekroć w SOM jest mowa o:
- „małoletnim” - należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18 roku życia;
- „krzywdzeniu małoletniego” - krzywdzeniem jest każde zamierzone i niezamierzone działanie lub zaniechanie działania jednostki, instytucji lub społeczeństwa jako całości, każdy rezultat takiego działania lub bezczynności, które naruszają prawa i swobody małoletnich i/lub zakłócają ich optymalny rozwój;
- „przestępstwie na szkodę małoletniego” - należy przez to rozumieć przestępstwo, które bezpośrednio naruszyło lub zagroziło dobru prawnemu małoletniego.
§ 2. Bezpieczna rekrutacja pracowników
- Przed nawiązaniem stosunku pracy Muzeum pozyskuje informacje, czy dane osoby ubiegające się o zatrudnienie są zamieszczone w Rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym.
- Przed dopuszczeniem do wykonywania działalności związanej z edukacją lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, osób niebędących pracownikami Muzeum, Muzeum pozyskuje informacje, o których mowa w ust. 1 poprzez bezpośrednią weryfikację w Rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym lub na podstawie podpisanego oświadczenia (wzór stanowi załącznik nr 4 do SOM), lub jeśli dana osoba reprezentuje podmiot, z którym Muzeum współpracuje lub wykonuje dla Muzeum usługę na podstawie zapisów w stosownej umowie.
- Osoba, o której mowa w ust. 1, przekłada aktualny, wydany w ciągu ostatniego roku wypis z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600).
- Osoba, o której mowa w ust. 1, posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, przedkłada Muzeum informację z rejestru karnego państwa, którego obywatelstwo posiada, uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktem z dziećmi lub jeżeli nie jest to możliwe składa oświadczenie, którego wzór stanowi załącznik nr 3.
- Osoba, o której mowa w ust. 1 jest zobowiązana do złożenia oświadczenia o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w przeciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska (wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 2) i jednocześnie przedłożenia Muzeum wypisu z rejestrów karnych tych państw uzyskiwanego do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi. W przypadku gdy prawo państwa, z którego ma być przedłożona wyżej wskazana informacja, nie przewiduje jej sporządzenia lub w danym państwie nie prowadzi się rejestru karnego, osoba o której mowa w ust. 1, składa oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy, stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z edukacją lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich lub opieką nad nimi (wzór oświadczenia stanowi załącznik nr 3).
- Oświadczenia, o których mowa w ustępie 5 składane są pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Składający oświadczenie jest zobowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadoma/świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia".
- Wszystkie oświadczenia zostają załączone do akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do działalności związanej z edukacją lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich i tam przechowywane.
§ 2. Zasady bezpiecznej relacji pracowników Muzeum z małoletnimi
- Podstawową zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez pracowników Muzeum w kontaktach z małoletnimi jest działanie dla dobra małoletnego i w jego interesie. Personel traktuje małoletniego z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność i potrzeby.
- Zasady bezpiecznych relacji personelu z małoletnimi obowiązują wszystkich pracowników Muzeum, a także osoby dopuszczone do działalności związanej z edukacją i realizacją innych zainteresowań małoletnich w Muzeum, w tym osoby zatrudnione na podstawie umów cywilno-prawnych, pracowników firm zewnętrznych współpracujących z Muzeum, wolontariuszy, stażystów, itp.
- Znajomość i zaakceptowanie zasad pracownicy, a także osoby dopuszczone do działalności związanej z edukacją i realizacją innych zainteresowań małoletnich w Muzeum, potwierdzają poprzez podpisanie oświadczenia, którego wzór stanowi załącznik nr 1 do SOM.
- Oświadczenie, o którym mowa w ust. 3 podpisane przez:
- pracownika - przechowywane są w jego aktach osobowych;
- osoby dopuszczone do działalności związanej z edukacją i realizacją innych zainteresowań małoletnich w Muzeum, w tym osoby zatrudnione na podstawie umów cywilno-prawnych, wolontariuszy, stażystów, praktykantów – przechowywane są wraz z pozostałą dokumentacją dotyczącą sprawy. Dopuszcza się zawarcie treści oświadczenia o zapoznaniu się i zaakceptowaniu zasad przez osoby reprezentujące podmiot zewnętrzny współpracujący z Muzeum, jako integralnej części umowy zawartej z ww. podmiotem.
- Pracownik Muzeum zobowiązany jest do przestrzegania Praw Dziecka i Praw Człowieka.
- Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec małoletniego w jakiejkolwiek formie.
- Pracownik Muzeum zobowiązany jest do równego traktowania wszystkich małoletnich, niezależnie od ich płci, orientacji seksualnej, wyznania, pochodzenia etnicznego czy niepełnosprawności.
- Pracownik Muzeum jest uwrażliwiony na przemoc rówieśniczą.
- Pracownik Muzeum zobowiązany jest do utrzymywania profesjonalnej relacji z małoletnimi. Nie lekceważy, nie zawstydza, nie upokarza i nie obraża małoletniego. Wykazuje się cierpliwością oraz zobowiązany jest do działania w taki sposób, by zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji swojego zachowania przez innych.
- Małoletni ma prawo do prywatności. Odstąpienie od zasad poufności każdorazowo musi być uzasadnione, a małoletni o takim fakcie powinien zostać poinformowany.
- Zabronione jest ujawnianie informacji wrażliwych dotyczących małoletniego wobec osób nieuprawnionych, w tym także wobec innych małoletnich; obejmuje to wizerunek małoletniego, informacje o jego sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej czy prawnej.
- Odpowiedzialność za małoletnich podczas korzystania z oferty Muzeum ponoszą ich rodzice/opiekunowie.
- W przypadku grup zorganizowanych istnieje konieczność obecności opiekuna grupy podczas przebywania małoletnich na terenie Muzeum. W sytuacji realizacji zajęć muzealnych dedykowanych uczestnikom indywidualnym także zachodzi konieczność przebywania rodzica/opiekuna na terenie placówki.
- Pracownik Muzeum nie pozostaje sam z małoletnim podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych.
- Pracownik Muzeum nie ma kontaktu z małoletnimi w zakresie czynności higienicznych.
- W przypadku lekcji muzealnej wymagającej bezpośredniego kontaktu fizycznego z małoletnim (np. przebieranie w repliki strojów historycznych itp.), pracownicy Muzeum są zobowiązani do przestrzegania szczególnych zasad i norm zachowań wobec małoletnich. Pracownicy unikają innego kontaktu fizycznego z małoletnimi niż niezbędny.
- W przypadku stwierdzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, pracownik Muzeum zobowiązany jest postępować zgodnie z § 9 ust. 1.
- Aby zapewnić odpowiedni poziom ochrony, małoletni oraz ich opiekunowie są zobowiązani do przestrzegania zasad obowiązujących w Muzeum.
§ 3. Zachowania niedozwolone wobec małoletnich
Za zachowania niedozwolone wobec małoletnich uznaje się:
- stosowanie agresji i przemocy fizycznej oraz psychicznej wobec małoletnich;
- naruszenie nietykalności osobistej małoletnich;
- łamanie Praw Dziecka i Praw Człowieka;
- dyskryminację ze względu na stan zdrowia, potrzeby rozwojowe i edukacyjne, możliwości psychofizyczne, orientację seksualną, pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne i światopogląd;
- stosowanie wypowiedzi naruszających godność osobistą;
- wykorzystywanie przewagi fizycznej i stosowanie gróźb;
- obrażanie, upokarzanie, lekceważenie i zawstydzanie małoletniego;
- używanie wulgaryzmów, obraźliwe gesty, niestosowne żarty, wypowiadanie treści o zabarwieniu seksualnym;
- fotografowanie, filmowanie, nagrywanie głosu dla potrzeb prywatnych czy upublicznianie zdarzeń z udziałem małoletnich bez zgody małoletnich, ich rodziców lub opiekunów prawnych.
§ 4. Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi
- W celu lepszej ochrony małoletni mają obowiązek przestrzegania zasad i norm obowiązujących w Muzeum oraz stosowania się do poleceń pracowników Muzeum. W szczególności zabronione jest:
- nieuzasadnione, bez zgody rodzica/opiekuna lub prowadzącego zajęcia opuszczanie miejsca, w którym realizowana jest oferta w Muzeum;
- niewłaściwe zachowanie, niezgodne z obowiązującym wewnętrznym regulaminem np. dotykanie eksponatów, niszczenie ekspozycji, bieganie, przeszkadzanie innym osobom korzystającym z ofert Muzeum;
- rozprowadzanie i stosowanie środków odurzających i alkoholu;
- niestosowne zachowanie się w odniesieniu do rówieśników (tj. wulgaryzmy, aroganckie, niegrzeczne zachowania, sitowe rozwiązywanie konfliktów, znęcanie się);
- celowe niszczenie i nieszanowanie własności innych osób oraz własności Muzeum; kradzież i wyłudzenia;
- niereagowanie na niewłaściwe zachowania innych;
- fotografowanie, filmowanie i upublicznianie zdarzeń z udziałem innych bez ich zgody.
- Małoletni szanują prawo innych do ich odmienności i zachowania tożsamości bez względu na: pochodzenie, narodowość, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych, nikogo nie dyskryminują ze względu na jakąkolwiek odmienność.
- Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania w ramach przyjętych norm i wartości. Małoletni akceptują i szanują siebie nawzajem.
- Małoletni są zobowiązani do zachowania kultury osobistej (tj. używanie zwrotów grzecznościowych, uprzejmość, życzliwość, poprawny i wolny od wulgaryzmów język).
- W przypadku gdy zachowanie małoletnich przybiera charakter rażący, łamiący zasady i obowiązujące normy, pracownik Muzeum jest zobowiązany poinformować rodzica/opiekuna, aby ten podjął działania interwencyjne wobec podopiecznych.
§ 5. Wymogi uwzględniające sytuację małoletnich niepełnosprawnych oraz małoletnich ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
- Małoletni z niepełnosprawnościami intelektualnymi utrudniającymi komunikację z pracownikiem Muzeum pozostają pod stałym nadzorem rodzica/opiekuna.
- Pracownik w kontakcie z małoletnimi z niepełnosprawnościami zachowuje cierpliwość i odnosi się do nich z szacunkiem.
- Pracownik uważnie wysłuchuje małoletniego i stara się udzielić odpowiedzi stosownej do jego sytuacji związanej z niepełnosprawnością oraz wiekiem.
- Odpowiedzialność za małoletnich z niepełnosprawnościami oraz ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi podczas przebywania na terenie Muzeum ponoszą ich rodzice/opiekunowie.
- Pracownik Muzeum nie używa przewagi intelektualnej nad małoletnimi z niepełnosprawnościami, nie zawstydza, nie upokarza oraz nie podnosi głosu na małoletniego w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa małoletniego lub innych małoletnich.
- Pracownik Muzeum reaguje na wszelkie negatywne i agresywne zachowania w stosunku do małoletnich z niepełnosprawnościami ze strony ich rówieśników.
- Pracownik Muzeum zobowiązany jest docenić i szanować wkład małoletnich w podejmowane działania, aktywnie ich angażować, traktować równo bez względu na różnice oraz unikać faworyzowania małoletnich.
§ 6. Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet
- Muzeum podczas wybranych zajęć oraz w przypadku niektórych wystaw umożliwia dostęp do treści edukacyjnych i informacyjnych za pomocą sieci internet wyłącznie pod nadzorem prowadzącego zajęcia lub opiekuna ekspozycji.
- Korzystanie z multimediów, sieci Internet i programów użytkowych służy wyłącznie celom informacyjnym i edukacyjnym.
§ 7. Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci
- Muzeum zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych małoletnich zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
- W swoich działaniach pracownicy Muzeum kierują się odpowiedzialnością i rozwagą wobec utrwalania, przetwarzania, używania i publikowania wizerunków małoletnich.
- Dzielenie się zdjęciami i filmami z aktywności podejmowanych w Muzeum służy celebrowaniu sukcesów małoletnich, dokumentowaniu naszych działań i zawsze ma na uwadze bezpieczeństwo małoletnich.
- Wykorzystujemy zdjęcia/nagrania pokazujące szeroki przekrój małoletnich – małoletnich w różnym wieku, o różnych uzdolnieniach, stopniu sprawności i reprezentujące różne grupy etniczne.
- Muzeum uzyskuje pisemne zgody rodziców na robienie małoletnim zdjęć, a także na publikowanie zdjęć małoletnich w mediach społecznościowych oraz stronie internetowej Muzeum. Rodzic ma prawo wycofać swoją zgodę w każdym momencie, bez wskazywania uzasadnienia swojej decyzji.
- Małoletni, którzy ukończyli 13. rok życia w sprawach niższej wagi mają prawo zdecydować, czy ich wizerunek zostanie zarejestrowany i w jaki sposób zostanie użyty przez Muzeum.
- Jeśli małoletni, rodzice lub opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na utrwalenie wizerunku dziecka, respektujemy ich decyzję.
- W sytuacji, gdy wizerunek osoby małoletniej stanowi tylko szczegół większej całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza, zgoda na jego rozpowszechnianie nie jest wymagana.
- Przechowujemy materiały zawierające wizerunek małoletnich w sposób zgodny z prawem.
- Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w zamkniętej na klucz szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez instytucję. Nośniki będą przechowywane przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji i/lub okres ustalony przez Muzeum w polityce ochrony danych osobowych.
- Nie przechowujemy materiałów elektronicznych zawierających wizerunki małoletnich na nośnikach nieszyfrowanych ani mobilnych, takich jak telefony komórkowe i urządzenia z pamięcią przenośną (np. pendrive).
- Nie wyrażamy zgody na używanie przez pracowników osobistych urządzeń rejestrujących (tj. telefony komórkowe, aparaty fotograficzne, kamery) w celu rejestrowania wizerunków małoletnich. Jedynym sprzętem, którego używamy jako instytucja, są urządzenia rejestrujące należące do Muzeum.
§ 8.Koordynator do spraw Standardów Ochrony Małoletnich
- Osobą odpowiedzialną za wdrażanie SOM jest Koordynator do spraw Standardów Ochrony Małoletnich (dalej: Koordynator) wyznaczony przez Dyrektora Muzeum.
- Do obowiązków Koordynatora należy:
- monitorowanie realizacji i przestrzegania SOM;
- podejmowanie interwencji w sytuacjach związanych z podejrzeniem krzywdzenia małoletniego zgodnie z § 9, ust. 2;
- prowadzenie rejestru zgłoszeń o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego;
- okresowe szacowanie ryzyka zagrożeń;
- zapewnienie pracownikom szkoleń w zakresie dbania o bezpieczeństwo małoletnich;
- dokonywanie przeglądu i aktualizacji zapisów SOM nie rzadziej niż raz na dwa lata;
- przeprowadzanie wśród pracowników ankiet monitorujących realizację SOM oraz sporządzenie na ich podstawie raportu i przedkładanie go Dyrektorowi Muzeum, wraz z propozycjami ewentualnych zmian;
- przygotowanie skróconej, przeznaczonej dla małoletnich wersji SOM, która eksponowana jest w widocznych miejscach we wszystkich jednostkach Muzeum, w których odbywają się działania edukacyjne i inne umożliwiające realizację zainteresowań przez małoletnich, oraz w wersji elektronicznej na stronie internetowej Muzeum. Wersja skrócona zawiera łatwe do zrozumienia informacje o tym, jak Muzeum dba o bezpieczeństwo małoletnich oraz gdzie można znaleźć poradę czy pomoc wraz z wykazem odpowiednich numerów telefonów zaufania.
§9.Zasady i procedura podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego, procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego
- W przypadku stwierdzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego pracownik Muzeum zobowiązany jest do natychmiastowego poinformowania o zaistniałej sytuacji Koordynatora.
- W przypadku pozyskania informacji o podejrzeniu krzywdzenia małoletniego Koordynator:
- ocenia, czy zagrożone jest życie lub zdrowie małoletniego;
Interwencje w Sytuacji Krzywdzenia Małoletnich
- W sytuacji, gdy uzna, że zagrożone jest zdrowie lub życie małoletniego, zawiadamia odpowiednie służby, tj. pogotowie lub policję:
- W sytuacji, gdy uzna, że życiu i zdrowiu małoletniego nie zagraża niebezpieczeństwo, jednak zaistniało podejrzenie mające znamiona krzywdzenia, zawiadamia pracownika socjalnego pomocy społecznej:
- Każdorazowo sporządza notatkę służbową w postaci karty interwencji (jej wzór stanowi załącznik nr 5 do SOM).
Dokumentacja dotycząca zgłoszeń mających znamiona krzywdzenia
Dokumentację dotyczącą zgłoszeń mających znamiona krzywdzenia przechowuje Koordynator ds. Zbiorów i Edukacji, dr M r in rys.