Plakat do filmu Czarna Carmen

Plakat do filmu „Czarna Carmen” w reż. Otto Premingera, Wojciech Fangor, 1959 r.

W Muzeum Okręgowym w Tarnowie znajduje się kolekcja plakatów licząca około 3 000 sztuk. W większości są to plakaty polskie o różnorodnej tematyce: filmowe, teatralne, wystawowe, reklamowe, sportowe, polityczne, propagandowe i wyborcze, itp. Najstarsze z nich pochodzą z lat 30. i 40. ubiegłego stulecia.
Plakat polski znajdował się zawsze w czołówce nowoczesnej sztuki plakatowej. Można przyjąć, że „polska szkoła plakatu” powstała w latach 60. XX wieku. Ówcześni twórcy plakatów zdobyli międzynarodowy rozgłos, wykonując plakaty o tematyce kulturalnej (film, przedstawienia teatralne i cyrkowe, wystawy). Najbardziej znaczącymi przedstawicielami polskiej szkoły plakatu są m.in.: Tadeusz Trepkowski, Henryk Tomaszewski, Jana Lenica, Jerzy Flisak, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowieyski, Waldemar Świerzy i Wojciech Zamecznik.
Wśród wielu, bardzo rzadko zachowanych w Polsce plakatów, w kolekcji muzeum w Tarnowie na szczególną uwagę zasługuje plakat z 1959 roku, wykonany przez Wojciecha Fangora, do filmu produkcji amerykańskiej, w reżyserii Otto Premingera, pt. „CZARNA CARMEN” (1954). Plakat o wymiarach (87 x 61,5 cm), color offset, swoją formą i treścią nawiązuje do tytułu filmu. Cechuje go przede wszystkim prostota zarówno w formie graficznej, jak i literniczej, przy minimalnej liczbie kolorów.

Wojciech Fangor – znakomity malarz, grafik, plakacista (współtwórca polskiej szkoły plakatu), rzeźbiarz, autor projektów architektoniczno urbanistycznych i scenografii. Urodził się w Warszawie w 1922 roku. Malarstwa uczył się u prof. Tadeusza Pruszkowskiego i prof. Felicjana Szczęsnego Kowarskiego. W 1946 otrzymał dyplom ukończenia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W latach 1953 – 1961 wykonał około 100 plakatów. W malarstwie i plakacie Wojciech Fangor stosował podobne motywy plastyczne, operował monumentalną, syntetyczną i uproszczoną formą. Jego badania przestrzeni, które traktował jako obszar doznań fizycznych jak i metaforycznych uważa się za najważniejszy motyw jego twórczości, a wzajemne relacje między kolorem i przestrzenią stanowią podstawowe środki ekspresji artysty, dzięki którym stworzył swój własny język.

Bożena Szczupak
Muzeum Okręgowe w Tarnowie