Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach powołane zostało staraniem działaczy ludowych i rodziny Wincentego Witosa w 1971 r.

Początki działalności

Idea zorganizowania Muzeum pamiątek po wielkim przywódcy ruchu ludowego w Polsce i trzykrotnym premierze II RP powstała znacznie wcześniej niż formalna uchwała powołująca Muzeum. Już bowiem w latach 60., spotykający się u Grobu Witosa działacze ludowi, na czele z mec. Stanisławem Mierzwą, czynili starania o objęcie opieką materialną i duchową spuścizny po Wincentym Witosie.

Teraźniejszość

Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach składa się z dwóch części: rodzinnego domu Wincentego Witosa w Dwudniakach (przysiółku Wierzchosławic), w którym się urodził i spędził dzieciństwo. Dom ten wybudowany został w pierwszej połowie XIX w. (1814 r.). Stanowi on przykład typowego budownictwa wiejskiego podtarnowskiej wsi. Zbudowany jest według panujących wówczas zasad. Dach jest dwuspadowy, kryty słomą, ściany wylepiane gliną.
W obejściu znajduje się też studnia z żurawiem. Dom ten jest nazywany „Starą Zagrodą”. Od 2012 r. stanowi własność Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa. Istnieje możliwość zwiedzania od wtorku do piątku, po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej i tylko przez grupy zorganizowane. Obiekt nie jest przystosowany do obsługi osób z niepełnosprawnością.

Drugą, a zarazem główną częścią muzeum jest „Nowa Zagroda” – gospodarstwo Witosa, które stanowi zespół pięciu drewnianych budynków. W jego skład wchodzi: dom mieszkalny, dwie stodoły, stajnia i piwnica. Budynki są tak usytuowane, że całość tworzy czworokąt foremny. Zagrodę tę W. Witos wybudował pomiędzy 1905, a 1913 r.

Zagroda Wincentego Witosa przetrwała do dzisiejszych czasów bez większych zmian, ulegając drobnym adaptacjom na cele muzealne. W latach 1995 – 1997 cały zespół pięciu budynków zagrody W. Witosa został poddany konserwatorskiemu remontowi, który przywrócił pierwotny wygląd budynków oraz zapewnił ich dobrą kondycję techniczną na następne lata.