Józef Kazimierz Jakubowski

Prawnik, działacz społeczny, inicjator wielu cennych przedsięwzięć w Tarnowie, między innymi założyciel Muzeum, podróżnik.

Urodził się 11.III.1861 roku w Tarnowie. Był synem Kazimierza Jakubowskiego znanego publicysty, redaktora pierwszych pism periodycznych w Tarnowie. W 1872 r. rozpoczął naukę w c.k. Gimnazjum, które ukończył z odznaczeniem w 1879 r. W latach 1879-83 odbył studia na wydziale prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, po których rozpoczął pracę w tarnowskiej prokuraturze, następnie objął posadę sędziego w Białej, później zastępcy prokuratora w Rzeszowie.

Do Tarnowa wrócił w 1899 roku, gdzie objął stanowisko prokuratora, które piastował do czasu emerytury. Po przejściu na emeryturę w 1921 r. założył kancelarię adwokacką, zaczął też udzielać się bardzo aktywnie w pracy społecznej. W 1926 r. wybrano go do Rady Miejskiej, natomiast podczas wyborów nowego Magistratu został asesorem i pełnił rolę drugiego zastępcy burmistrza.

Aktywna działalność społeczna Jakubowskiego pozostawiła trwałe ślady w Tarnowie. Najpiękniejszą i najciekawszą jego inicjatywą było założenie Muzeum Miejskiego, otwartego 4.VI.1927 r., którego został pierwszym dyrektorem. Wykazywał wiele troski o wygląd miasta, dzięki jego inicjatywie powstały planty w Tarnowie, jemu także należy zawdzięczać otoczenie parkanem Ogrodu Strzeleckiego.

Z jego inicjatywy nadano aktualne do dzisiaj nazwy bezimiennym wówczas ulicom: Pułaskiego, Fredry, Lelewela, Droga do Huty, Fabryczna, Do Prochowni, Garbarska, Spadzista, Jasna i inne. Był zwolennikiem powiększenia granic miasta poprzez przyłączenie do niego okolicznych gmin. Toteż na jego wniosek uchwaliła Rada włączenie do Tarnowa 6 wsi: Chyszów, Dąbrówka Infułacka, Świerczków, Klikowa, Gumniska, Rzędzin. Przyczynił się także do powstania w 1928 r. nowego cmentarza miejskiego w Krzyżu. Był prezesem Polskiego Czerwonego Krzyża, członkiem Komisji Opieki nad Zabytkami Przeszłości (powstałej po jego wystąpieniu na posiedzeniu Rady Miejskiej), przewodniczącym Komisji Cmentarnej. W 1928 r. wystąpił z inicjatywą zbudowania w Tarnowie domu dla bezdomnych chłopców. Szczególnie zasłużył się w akcji sprowadzenia prochów gen. Józefa Bema do Tarnowa, jako prezes Lokalnego Komitetu.

Za zaangażowanie i udział w tym przedsięwzięciu został odznaczony wysokim orderem węgierskim. W 1929 r. nie został wybrany do Rady Miejskiej, koła sanacyjne utrąciły jego kandydaturę. W 1930 r. uczestniczył w V Zjeździe Delegatów Związku Muzeów mającym miejsce w Tarnowie, gdzie reprezentował tarnowskie muzealnictwo.
Zmarł 30.I.1942 r. w Tarnowie.

Niedocenione i mało znane są jego doświadczenia zdobyte w podróżach, które z pasją uprawiał w okresie urlopów. Istnieją informacje o jego wycieczkach w Alpy Wysokie, do Włoch, północnej Afryki, dotarł tam do Oazy Biskra w Atlasie Saharyjskim. Największe znaczenie miała jego wyprawa arktyczna na Spitsbergen w 1904 r., dzisiaj wysoko oceniana przez badaczy Arktyki. Jest trzecim z kolei Polakiem, który udokumentował tam swoją obecność, a pierwszym, który dotarł do 80o 34′ szer. geogr. pł. Wartość wyprawy Jakubowskiego podnosi jego książka pt. “Do granic wiecznego lodu” wydana w Tarnowie, nakładem księgarni Zygmunta Jelenia w 1905 r. Książka ta mówiąca w podtytule “Kartki z podróży w lipcu 1904 roku z Kilonii brzegami Norwegii na Spitsbergen i do 80o 34′ półn. szerok. odbytej” jest w pewnej części relacją, dziennikiem z podróży. W pewnym stopniu natomiast jest pracą popularno-naukową przedstawiającą ówczesny stan wiedzy o Arktyce. Zwracają uwagę fachowe uwagi na temat powstawania fordów, ruchu lodowców, a także profesjonalna znajomość gospodarczych i ekonomicznych spraw rybołówstwa. Niezwykle cennym aspektem książki są jej wartości literackie oraz nurt historyczny i obyczajowy, zawarty w ciekawych opisach zwiedzanych po drodze miast portowo-handlowych. Książka ta mogła uchodzić za znaczącą pozycję w polskiej literaturze przyrodniczej, wydana jednak na prowincji, w małym nakładzie nie weszła do szerszego obiegu.

Alicja Majcher-Węgrzynek

Bibliografia:
Jakubowski J.K., Do granic wiecznego lodu. Kartki z podróży w lipcu 1904 roku z Kilonii brzegami Norwegii na Spitsbergen i do 80o 34′ półn. szerok. odbytej, Tarnów 1905
Jaśkiewicz B., Jakubowski Józef (1861-1942), Polski Słownik Biograficzny, Tom X, Wrocław, W-wa, Kraków, 1962-1964, s. 390.
Krawczyk A., Józef Jakubowski i jego podróż na Spitsbergen w 1904 r. (w:) XXII Sympozjum Polarne, Wrocław-Książ, 1995 r. s. 151-154.
Majcher-Węgrzynek A., Józef Kazimierz Jakubowski, (w:) Rocznik Tarnowski, Tarnów 1995/96, s 159-164.
Sypek A., Cmentarz Stary w Tarnowie, Przewodnik. T. 2, Tarnów 1994, s. 181-182.

Zamknij

Galeria

Józef Jakubowski (1861-1942) - założyciel tarnowskiego muzeum