Portret Michała Jana Paca
Portret Michała Jana Paca
Portret Michała Jana Paca (1730-1787), generała majora, starosty ziołowskiego, marszałka generalności konfederacji barskiej, namalowany został przez jednego ze znanych portrecistów 2 poł. XVIII. w z pochodzenia Szweda, Aleksandra Roslina, członka Królewskiej Akademii Paryskiej. Kontakty z Polakami osiadłego w Paryżu artysty, miały najczęściej epizodyczny charakter, ograniczały się bowiem do realizacji sporadycznych zamówień polskiej magnaterii przebywającej w stolicy Francji. Stałe i zadawnione kontakty łączyły natomiast Roslina z królem Stanisławem Augustem, a datowały się jeszcze z czasów, gdy przyszły polski monarcha jeszcze jako stolnik litewski przebywał w Paryżu. A. Roslin, osiadły w 1752 r. w Paryżu, reprezentuje francuską szkołę portretową. Z chwilą stabilizacji na gruncie paryskim tworzy pod własnym kierownictwem niewielką kolonię szwedzkich artystów, których otacza protekcją. Sztuka Roslina korzeniami sięga malarstwa rokokowego. Ten charakter zachowuje przez cały okres młodzieńczych podróży, gdzie na dłużej zatrzymał się w Neapolu i na dworze parmeńskim. Dopiero osiadłwszy w Paryżu, jego sztuka zmierzała do wczesnej fazy klasycyzmu, którą reprezentuje portret M.J. Paca. Ten kameralny wizerunek ukazuje realizm fizjonomii modela. Upozowanie postaci nie wykracza poza uproszczony, salonowy konwenans portretu kameralnego. Wykazuje on umiejętność artysty w oddaniu głębi psychologicznej, którą jak twierdzą monografowie, opanował w wysokim stopniu. Wizerunek Paca potwierdza te oceny, artysta wykroczył poza ramy “reprezentacyjnej obojętności” i pozwolił sobie na powściągliwe dygresje dotyczące cech modela. Prawdopodobnie po śmierci M.J. Paca w 1787 r. portret został zakupiony przez Rzewuskich, ze względu na ich konfederacką przeszłość i znalazł się w zbiorach podhoreckich do chwili, gdy w 2 poł. XIX wraz z całą rezydencją przeszedł w ręce XX. Sanguszków, a następnie do tarnowskich zbiorów pałacu w Gumniskach.
Kinga Sołtys
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Galeria
Galeria