STROJE
W dziale kultury materialnej na uwagę zasługują elementy kobiecego stroju z Powiśla Dąbrowskiego oraz stroju męskiego z okolic Brzeska. Dawny strój kobiecy z Powiśla charakteryzuje się niespotykanym na innych terenach haftem czerwono-czarnym i czerwonym. Liczne przykłady tego haftu spotykamy na znajdujących się w zbiorach koszulach, krezach, zapaskach i chustach czepcowych z przełomu XIX i XX wieku. Do ciekawych eksponatów zaliczyć należy elementy stroju męskiego – „kierezję” z bogato haftowaną „suką” (kołnierz) oraz kaftan z wyhaftowaną datą 1894 i nazwiskiem właściciela. Obydwa te eksponaty pochodzą ze Szczurowej.
CERAMIKA
Bogaty zbiór stanowi ceramika zamarłych już ośrodków garncarskich w Rudzie Kameralnej, Dębinie, Rzepienniku Biskupim i Radłowie. Szczególną uwagę zwracają tu wyroby o charakterze ludowej ceramiki artystycznej z Rzepiennika Biskupiego, gdzie garncarstwem trudniło się kilka pokoleń rodziny Zaprzałków. Przedmioty te, pochodzące z okresu międzywojennego, znajdowały się niegdyś w zbiorach Muzeum Miejskiego. Wśród nich wymienić należy – fajki, flakony na kwiaty, skarbonki z rzeźbionymi głowami Żydów. Wyroby zdobione są barwnymi motywami roślinnymi lub też dekoracją plastyczną naklejaną i wyciskaną.
Inny duży zbiór ceramiki pochodzi z istniejącego od końca XIX w. ośrodka w Rudzie Kameralnej. Wyrabiano tam ceramikę użytkową, zdobioną ornamentem roślinnym malowanym białą glinką. Obok ciekawych, tradycyjnych form o charakterze użytkowym, takich jak dzbany, dwojaki, „koziołki”, kaganki, makutry, cedzaki, nocniki, podkurzacze używane przez pszczelarzy, na uwagę zasługuje ceramika figuralna. Są to różnego rodzaju postacie ludzkie (garncarz, ułan na koniu, figury świętych i inne) postacie zwierzęce, kapliczki oraz całe kompozycje figuralne – szopki, zabawa wiejska, wesele, muzykanci.
KOWALSTWO ARTYSTYCZNE
Kolejnym zbiorem zasługującym na uwagę jest kolekcja kowalstwa artystycznego. Znajdują się tu bogato zdobione techniką stempelkową zawiasy esowe i pasowe, zamki zapadkowe oraz spory zestaw okuć do wozów. W dziale tym znajduje się też kompletne wyposażenie kuźni z Jodłówki Tuchowskiej, gm. Tuchów.
RÓŻNE
Ciekawie przedstawia się też zbiór skrzyń wiannych, malowanych i mazerowanych, zegarów szwarcwaldzkich oraz oleodruków.
Z pozostałych obiektów, z zakresu kultury materialnej wymienić należy narzędzia i naczynia używane w codziennym gospodarstwie: stępy kielichowe, cylindryczne i nożne, gnieciuchy do ziemniaków, żarna, miarki do zboża i kaszy, naczynia klepkowe, tasaki o ciekawych zoomorficznych kształtach; narzędzia do obróbki lnu – rafy, międlice, cierlice, kołowrotki, krosna; sprzęty domowe – półki, ławy z ozdobnymi oparciami, szlubanek, kredensy. Ciekawymi obiektami są też ule kłodowe tzw. „kopalniaki” oraz duża skrzynia dłubana w kłodzie drewna, pochodząca z kościoła w Olszynach, gm. Wojnicz.
W dziale sztuki ludowej dominujący zbiór stanowią malowanki i wycinanki (490 obiektów) z Powiśla Dąbrowskiego, głównie zaś z Zalipia. Znajdujące się w zbiorach zarówno dawne, wykonane w latach pięćdziesiątych, malowanki znanych malarek zalipiańskich, do których należały: Felicja Curyłowa, Felicja Kosiniakowa czy Alicja Łysiak, jak i wykonane współcześnie, stanowią szeroki przegląd tego wyjątkowego i jedynego w swoim rodzaju zjawiska w polskiej sztuce ludowej.
RZEŹBA
Pokaźny zbiór stanowi rzeźba (ok. 350). Obok niewielkiego zespołu dawnej rzeźby sakralnej, znajdują się tu prace współczesnych rzeźbiarzy ludowych. Zakres ich twórczości obejmuje zarówno tematyka religijna, jak i świecka, chętnie przedstawiają typy wiejskie oraz ludzi przy zajęciach gospodarskich. Do najciekawszych należą prace Józefa Sachy z Dołów, Marii Madej z Tuchowa, Józefa Nowaka z Tymowej, Stanisława Sochy z Faściszowej, Romana Brachuca z Brzeska, a także postacie wykonane ze słomy, techniką spiralną przez Marcina Lorkiewicza z Wierzchosławic.
Na uwagę zasługują rzeźby – zabawki J. Minora (1875-1958) z Dąbrowy Tarnowskiej, ze względu na formy przypominające kultowe rzeźby ludów prymitywnych.
MALARSTWO
Na wyróżnienie zasługuje również kolekcja malarstwa (220 obrazów), w której znajdują się zarówno obrazy ludowe na płótnie, pochodzące z XIX wieku, jak i wykonane współcześnie, a także związane tematycznie ze zbiorami cyganologicznymi. Szczególnie cenny jest zbiór 25 obrazów Bronisławy Trzaskuś z Jaźwin, które oprócz walorów artystycznych posiadają dużą wartość ikonograficzną. Do ciekawych prac należą również obrazy Rozalii Dzięciołowskiej z Lubiczka i Anieli Danioł z Buczkowa.
OBRZĘDY I ZWYCZAJE LUDOWE
W dziale poświęconym obrzędom i zwyczajom ludowym wymienić należy: szopki z ruchomymi figurami, turonie, konika kolędniczego tzw. „kobyłkę”, gwiazdy, stroje drobów noworocznych, maski kolędnicze, pisanki, pająki, rózgi weselne czy laski drużbowskie. Akcesoria te w większości wykonane współcześnie, świadczą o wciąż żywych w życiu wsi tradycjach związanych z obrzędami rodzinnymi i dorocznymi.
Dzięki organizowanym przez Dział Etnografii konkursom na współczesną sztukę ludową, trafiło do Muzeum wiele eksponatów z takich dziedzin jak: rzeźba, malarstwo, haft, kowalstwo artystyczne, garncarstwo, plastyka obrzędowa, papieroplastyka, malowanki zalipiańskie i wycinanki. Ponadto zbiory, zwłaszcza z dziedziny kultury materialnej pozyskiwano przede wszystkim prowadząc badania terenowe, m.in. w 1988 r. do działu trafiło ponad 100 obiektów stanowiących wyposażenie niezamieszkałego już domu (sprzęty, meble, naczynia, narzędzia, oleodruki), które ofiarował mieszkaniec Wisowatek, Władysław Wróbel. Zbiory etnograficzne wzbogacane są też przez doraźne zakupy i dary indywidualnych oferentów.
Poza eksponatami dotyczącymi kultury wsi tarnowskiej, w dziale gromadzone są również obiekty związane z życiem i kulturą Cyganów, a zalążek tej pierwszej w Polsce kolekcji cyganologicznej powstał w 1979 r.