Dział Sztuki jest największym działem tarnowskiego Muzeum, który wraz z częścią eksponatów z Działu Historycznego, dał podwaliny pod założenie Muzeum w 1927 roku. Początkowo było to rzemiosło artystyczne, przedmioty związane z historią miasta, pamiątki cechowe, zabytkowe szkło, porcelana i malarstwo. Po II wojnie światowej, zbiory działu powiększyły się o obiekty pochodzące z kolekcji podworskich, przede wszystkim książąt Sanguszków z Gumnisk, a także z okolicznych dworów.
W 90 rocznicę powstania Muzeum, Dział Sztuki liczy ponad 30 tys. obiektów i systematycznie gromadzi muzealia w zakresie sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, które uzupełniają istniejące kolekcje wiodące: sztuki dawnej, dworskiej, cechowej, ikonografii, judaików, sztuki nowożytnej i współczesnej. W zasobach Działu znajdują się: ceramika i szkło, meble i ramy, wyroby metalowe i przemysł artystyczny, malarstwo, grafika, rysunek, rzeźba, w ostatnich latach plakat, a także ekslibrisy i etykiety winne.
Prace gromadzone i przechowywane w Dziale to z jednej strony przykłady dzieł dawnych wybitnych artystów, zarówno polskich jak i europejskich, z drugiej – tarnowskich twórców i artystów.
Wizytówką Działu jest malarstwo polskie, które reprezentuje przede wszystkim galeria portretu sarmackiego, należąca do jednej z najbogatszych i najcenniejszych w Polsce. Osobnym tematem jest kolekcja ceramiki i szkła XVIII-wiecznego, wyjątkowego, bo w dużej mierze pochodzącego z hut polskich.
Od roku 2010 systematycznie rozrasta się kolekcja prac współczesnych tarnowskich artystów, uczestniczących w cyklu wystaw „Tarnowscy Artyści w Galerii Muzealnej”, którzy za zorganizowanie wystawy zostawiają jedną pracę, która trafia do zbiorów muzealnych.
Najcenniejsze muzealia prezentowane są i dostępne dla zwiedzających na wystawach stałych w Galerii Sztuki Dawnej w Ratuszu, w Oddziałach w Zamku w Dębnie i we Dworze w Dołędze. Osobne miejsce w prezentowaniu zbiorów Działu Sztuki zajmuje Galeria Panorama na dworcu PKP, gdzie pokazywane są fragmenty Panoramy Siedmiogrodzkiej, od 1977 roku systematycznie gromadzone przez tarnowskie Muzeum.
Zarówno Panorama, jak pozostałe zbiory Działu Sztuki, są wypożyczane na wystawy czasowe, organizowane przez Muzeum oraz muzea i instytucje kultury, zarówno w kraju jak i za granicą.
Barbara Bułdys
Muzeum Okręgowe w Tarnowie