Zbiory audiowizualne

Muzeum posiada obszerny zbiór fotografii dotyczących osoby Wincentego Witosa, jego rodziny ,rodzinnej wsi oraz szeroko pojętego ruchu ludowego. Fotografie pochodzą głównie z lat 20 i 30 XX wieku. Wiele z fotografii ukazuje pracę społeczno-polityczną Witosa w których brał czynny udział, posiedzenia parlamentarne,  zjazdy , czy święta ludowe z jego udziałem. Wśród zdjęć na uwagę zasługują obszerne kolekcje dotycząca pobytu Witosa na emigracji politycznej w Czechosłowacji ( 1933-1939) oraz z Jego pogrzebu, który miał miejsce w Krakowie w dniu 31 października 1945 r. Ponadto z zbiorach muzeum znajdują się unikalne fotografie z „procesu krakowskiego” działaczy PSL i WiN z 1947 r. a także te dotyczące  powojennej historii Polskiego Stronnictwa Ludowego na czele z następcą Witosa Stanisławem Mikołajczykiem. Fotografie obrazujące działalność mniej czy bardziej znanych działaczy ruchu ludowego, m.in. ok. 100 oryginalnych zdjęć przedstawiających Stanisława Mikołajczyka w latach 1943-1945 (w gabinecie MSW w Stratton House, z członkami rządu, wśród ludowców i pracowników MSW w Londynie z lat 1941-1943, po powrocie do kraju w Wielkopolsce, Katowicach i Warszawie i in.). Dużą wartość posiada zbiór zdjęć z lat 1920-1945 przedstawiających Wincentego Witosa (m.in. w parlamencie w Wiedniu, w otoczeniu członków Polskiej Komisji Likwidacyjnej i członków kolejnych gabinetów, z procesu brzeskiego i okresu „tułaczki”, po powrocie do kraju wiosną 1939 r. i in.).

Zbiory Etnograficzne

Muzeum Witosa poszczycić się może bogatymi zbiorami etnograficznymi. Przedmioty gospodarcze, używane na dawnej wsi polskiej pochodzą z końca XIX i początku XX  , które świadczą o poziomie kultury umysłowej i pomysłowości gospodarskiej wierzchosławickich chłopów. Wśród nich na uwagę zasługują maszyny i akcesoria rolnicze, które w swojej pracy na co dzień używał Wincenty Witos ( pług ,siewniki , wialnia ,sieczkarnie brony , kultywator ) Pozostała część zbiorów to przedmioty codziennego użytku, które używano na wsi galicyjskiej , takie jak naczynia gliniane, drewniane , czy wyposażenie dawnej wiejskiej kuchni.

Zbiory artystyczno-historyczne

W zbiorach artystyczna -historycznych Muzeum W. Witosa znajduje ok.1200 eksponatów . Przeważającą większość stanowią różnorakie dokumenty, w  tym : listy -korespondencja, stare druki, rękopisy, pisma ulotne, telegramy itp.  poświęcone działalności politycznej W. Witosa oraz działalności ruchu ludowego. W  zespole materiałów drukowanych pokaźny zbiór stanowią afisze, obwieszczenia, rozporządzenia, zarządzenia, odezwy wyborcze i ulotki propagandowe z okresu międzywojennego, wydawane przez organizacje i stronnictwa chłopskie, wiejskie organizacje młodzieżowe, organizacje społeczno-gospodarcze działające w środowisku wiejskim i na jego rzecz.  Inne pozycje to: legitymacje przynależności do organizacji politycznych i społecznych, statuty, programy stronnictw i ugrupowań chłopskich, protokoły, księgi pamiątkowe, kroniki działalności organizacji ludowych działających w kraju,  w tym protokoły działalności Domu Ludowego „Wisła” w Krakowie ,jak również na emigracji: Holandia, Stany Zjednoczone. Wśród zbiorów pokaźną kolekcję zajmuję pocztówki z okresu międzywojennego czy laurki okolicznościowe adresowane do Witosa. Wśród gazet dominuje prasa ludowa w tym kompletne czasopisma „Piast” , ‘Wieści” czy „Gazeta Ludowa”.

Dużą cześć dokumentów poświęcona jest działalności w ruchu ludowym Stanisława Mierzwy, bliskiego współpracownika W. Witosa. Ciekawostką w tym zbiorze są protokoły Rady Adwokackiej w Krakowie z lat 70 XX wieku, posiedzeń Rady Nadzorczej ZMW Spółdzielni Oświatowej w Krakowie z lat 30 XX wieku, szczątkowe dokumenty działalności Polskiej Akademickiej Młodzieży Ludowej w Krakowie, czy dokumenty dotyczące Fundacji Domu Ludowego „Wisła” w Krakowie (1929-1932)

Rzeczy osobiste Wincentego Witosa oraz wyposażenia domu mieszkalnego stanowią zbiór depozytowy rodziny W. Witosa. Nasze muzeum posiada również ciekawą kolekcję ok 40 sztandarów ludowych, dzięki nim można poznać symbolikę polskiego ruchu ludowego. Najcenniejszym wśród naszych sztandarów jest sztandar powiatowy PSL „Piast” z 1928 r.

Janusz Skicki
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
2021 r.