Muzeum Dwór w Dołędze, jeden z oddziałów Muzeum Ziemi Tarnowskiej, mieści się w drewnianym, pierwotnie modrzewiowym, szlacheckim dworze, wzniesionym w 1848 roku dla jego pierwszych właścicieli: Marii i Aleksandra Gunterów.
Ostatnia właścicielka dworu oraz majątku, Jadwiga Wolska Tumidajska w latach siedemdziesiątych XX wieku rozpoczęła starania o utworzenie ze swojego domu muzeum. Dwór w Dołędze został udostępniony do zwiedzania w 1981 roku, po kilkuletnim remoncie oraz pracach konserwatorskich.
Obecny wystrój wnętrz nawiązuje do drugiej połowy dziewiętnastego wieku. Frontowa część dworu pełni funkcje reprezentacyjne: tutaj, podobnie jak obecnie znajdował się salon, w pokoju środkowym jadalnia, a obok gabinet. Skrzydło wschodnie dworu przeznaczone było pierwotnie na sypialnie, natomiast zachodnie mieściło kuchnię oraz spiżarnię.
Historycznie dwór związany z takimi wydarzeniami jak rabacja chłopska z 1846 roku, powstanie styczniowe oraz II wojna światowa. Na przełomie XIX i XX wieku w dołęskim dworze gościła często krakowska elita kultury i nauki polskiej: Adam Asnyk, Stanisław Wyspiański, Lucjan Rydel, prof. Michał Siedlecki i inni.
W okresie II wojny światowej dwór czynnie uczestniczył w ruchu oporu, a jego ostatnia właścicielka była członkiem Armii Krajowej. Kilka kilometrów od dworu znajdowało się lądowisko „Motyl”, gdzie przeprowadzono akcje „Most II” oraz „Most III” mające na celu wywiezienie z Polski fragmentów rakiety V-2 oraz związanych z nią naukowych opracowań.
Muzeum Dwór w Dołędze posiada bogatą ofertę edukacyjną skierowaną do dzieci i młodzieży o tematyce związanej z jego historią. Jest również znany z organizowanych tu cyklicznie koncertów muzyki klasycznej – tradycji zapoczątkowanej przez kustosza Władysława Koniecznego.
13 października 2018 r. nastąpiło uroczyste otwarcie obiektu po zakończeniu remontu. Remont obiektu realizowany był w ramach projektu „SKANSENOVA – systemowa opieka nad dziedzictwem w małopolskich muzeach na wolnym powietrzu” realizowanego w ramach osi VIII Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020”.
Niecodziennik: Dwór w Dołędze [materiał w TVP 3 Kraków]
Dwór w Dołędze – galeria zdjęć z lipca 2020 r.
fot. Robert Moździerz, Muzeum Ziemi Tarnowskiej, Paweł Topolski
Galeria
